Xuất bản số đầu tiên vào tháng 5/2012, đến nay, bản tin “Sơn La - Xưa và Nay” đã cho ra mắt 62 kỳ bản tin, cung cấp cho bạn đọc những bài viết nghiên cứu sâu về lịch sử, văn hóa Sơn La. 12 năm qua, những người làm bản tin đã không ngừng đổi mới, sáng tạo, nâng cao chất lượng bản tin từ nội dung đến hình thức, đáp ứng nhu cầu tìm hiểu thông tin của bạn đọc, góp phần bảo tồn, gìn giữ văn hóa truyền thống, giá trị lịch sử dân tộc.

Cách đây 70 năm (7/5/1954 - 7/5/2024), trong chiến dịch Điện Biên Phủ, lực lượng pháo binh non trẻ của quân đội ta đã lập được những chiến công vang dội. Đại tướng, Tổng Tư lệnh mặt trận Võ Nguyên Giáp từng đánh giá: “Pháo binh ta tuy nhỏ, nhưng đã có một tác dụng lớn trong Chiến dịch Điện Biên Phủ”. Thắng lợi này là điển hình trong nghệ thuật sử dụng pháo binh của quân đội ta, với sức mạnh và ý chí của mình, các chiến sĩ pháo binh góp công lớn vào chiến thắng “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Sau chiến dịch Tây Bắc năm 1952 thắng lợi, tỉnh Sơn La được giải phóng (trừ khu vực Nà Sản). Để tiếp tục cô lập và phân tán lực lượng địch ở tập đoàn cứ điểm Nà Sản, đầu năm 1953, ta quyết định mở chiến dịch Thượng Lào và giành thắng lợi vang dội, đập tan vành đai án ngữ Tây Bắc - Thượng Lào của thực dân Pháp, tập đoàn cứ điểm địch ở Nà Sản hoàn toàn bị cô lập. Trước nguy cơ thất bại, ngày 12/8/1953, thực dân Pháp đã rút khỏi cứ điểm Nà Sản, tỉnh Sơn La hoàn toàn được giải phóng.

Trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, tỉnh Sơn La giữ vị trí quan trọng, là cửa ngõ tiến vào Tây Bắc, là huyết mạch giao thông nối đồng bằng Bắc Bộ, chiến khu Việt Bắc, Khu III, Khu IV với chiến trường. Với vị trí chiến lược quan trọng đó, Sơn La cùng cả nước huy động sức người, sức của phục vụ chiến đấu, góp phần làm nên chiến thắng. Trong đó, phụ nữ Sơn La sẵn sàng tham gia chiến đấu, hy sinh, đóng góp không nhỏ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, mốc son chói lọi trong lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, là cuộc chiến không cân sức của một dân tộc nhỏ, yếu, mới thoát khỏi ách nô lệ đã đánh thắng đế quốc, thực dân sừng sỏ, hùng mạnh bậc nhất thế giới trong thế kỷ XX. Buộc thực dân Pháp phải ký vào hiệp định Giơ-ne-vơ ngày 11/7/1954, công nhận nền độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của 3 nước Đông Dương.

Tháng 12/1953, Bộ Chính trị quyết định mở Chiến dịch Điện Biên Phủ. Toàn Đảng, toàn quân và nhân dân cả nước hạ quyết tâm phải toàn thắng trong chiến dịch lịch sử này. Công tác chuẩn bị cho chiến dịch được Trung ương Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ chỉ đạo khẩn trương. Một khí thế thi đua, yêu nước sục sôi được phát động khắp cả nước và các địa phương trong đó có Sơn La, với tinh thần “tất cả cho tiền tuyến, tất cả cho chiến thắng”.

Ngày 7/5/1954, chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ đã kết thúc thắng lợi. Đây là chiến thắng to lớn nhất, vĩ đại nhất của của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954); là đỉnh cao của cuộc tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953-1954.

Ngày 25/4, Hội Khoa học lịch sử tỉnh tổ chức Hội thảo khoa học “Sơn La với chiến thắng Điện Biên Phủ 1954 và công tác phát huy giá trị di tích lịch sử kháng chiến chống Pháp”.

Chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” mãi là niềm tự hào, là biểu tượng sáng ngời của ý chí quyết tâm và sức mạnh của dân tộc Việt Nam. Góp phần tạo nên chiến thắng vẻ vang ấy, có biết bao tấm gương anh dũng hy sinh làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ - một mốc son chói lọi của dân tộc Việt Nam. Họ xứng đáng đại diện cho một thế hệ trẻ “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Dưới đây là danh sách các Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân được phong tặng, truy tặng sau những chiến công lập được trong Chiến dịch Điện Biên Phủ (kể từ khi Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch ngày 6/12/1953 cho đến khi kết thúc thắng lợi ngày 7/5/1954).

Những năm qua, Hội Khoa học Lịch sử tỉnh tập trung nghiên cứu, sưu tầm, khai thác, xuất bản các công trình nghiên cứu có giá trị về lịch sử và thực tiễn, góp phần quan trọng để xây dựng hệ thống tư liệu khoa học lịch sử, văn hóa, xã hội của tỉnh phục vụ công tác tuyên truyền, giáo dục lịch sử địa phương.