Công trình nước sinh hoạt bản Tà Xa và bản Lán Lanh, xã Mường Bon được UBND huyện Mai Sơn xây dựng năm 2012 với tổng mức đầu tư hơn 1,6 tỷ đồng. Công trình có quy mô xây dựng mới 1 đầu mối lấy nước, 1 bể lọc 4 m³, bể điều hòa cấp nước cho 2 khu dân cư gồm 165 hộ gia đình với quy mô 810 nhân khẩu tại 2 bản; có hệ thống tuyến ống với tổng chiều dài tuyến trên 12 km và trụ vòi gia đình.

Tuy nhiên, theo phản ánh của nhân dân, công trình nhiều năm nay đã bị hư hỏng nên không sử dụng được. Đa số nhân dân phải sử dụng nguồn nước suối Nậm Pàn để phục vụ sinh hoạt, sản xuất.

Anh Hà Văn Tiến, Bí thư chi bộ, Trưởng bản Tà Xa, thông tin: Công trình đưa vào sử dụng chỉ 1 thời gian ngắn thì bị hỏng, nước không về đến bản. Từ khi công trình nước sinh hoạt đi vào sử dụng, những hộ ở thấp mới lấy được nước, hộ nhiều nhất lấy được khoảng 10 m³ nước. Từ năm 2013 đến nay, nhà tôi mới lấy được khoảng 8 m³ nước.

Đến bản Tà Xa, hầu hết các gia đình đều có bể để lấy nước từ công trình cấp nước sinh hoạt nhưng do không có nước nên chủ yếu là để hứng nước mưa hoặc dùng để chứa nước từ suối Nậm Pàn hút về sử dụng dần. Anh Tòng Văn Cương, bản Tà Xa, cho biết: Công trình nước sạch của bản đưa vào sử dụng chưa được 1 tháng thì hỏng, gia đình mới lấy được 10 m³, sau đó, tôi cùng bà con trong bản đi sửa nhưng nước không về được nữa. Để có nước sinh hoạt, gia đình mua máy bơm về hút nước từ suối Nậm Pàn sau đó cho vào bể để lắng rồi sử dụng. Nhưng nước ở suối hay bị ô nhiễm. Nhân dân trong bản mong các cấp các ngành quan tâm đầu tư công trình nước sạch có hiệu quả để bà con đỡ khổ.

Ông Đỗ Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Mường Bon, cho biết: UBND xã đã đề nghị huyện có phương án cấp nước cho người dân; chỉ đạo ban quản lý bản họp dân đưa ra phương án sử dụng nước sinh hoạt từ hệ thống cấp nước khu công nghiệp Mai Sơn.

Thông tin về hướng giải quyết khi công trình nước sinh hoạt bản Tà Xa và bản Lán Lanh (hiện đã sáp nhập thành bản Tà Xa), xã Mường Bon, hiện không đáp ứng được mục đích cấp nước sinh hoạt phục vụ nhân dân, ông Nguyễn Khắc Hào, Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Mai Sơn, cho biết: Hiện nay, Khu công nghiệp Mai Sơn đã xây dựng Hệ thống cấp nước sinh hoạt, nước phục vụ sản xuất với công suất 5.000 m³/ngày đêm, đến nay cơ bản đã hoàn thành. Sau khi đưa vào sử dụng, ngoài việc cấp nước cho Khu công nghiệp Mai Sơn, còn có mục tiêu cấp nước sinh hoạt, nước phục vụ sản xuất cho khu dân cư vùng lân cận, trong đó có bản Tà Xa, xã Mường Bon. Hiện nay, huyện Mai Sơn đang rà soát, thống kê các công trình nước sinh hoạt trên địa bàn và trình các sở ban ngành, UBND tỉnh bàn giao các công trình nước sinh hoạt cho các doanh nghiệp, HTX và UBND các xã, thị trấn quản lý theo quy định hiện hành.

Để giải quyết nguồn nước sinh hoạt cho nhân dân bản Tà Xa, thời gian qua, UBND huyện Mai Sơn đã khẩn trương giải phóng mặt bằng các hạng mục liên quan đến Dự án đầu tư xây dựng công trình Khu công nghiệp Mai Sơn giai đoạn I - Hạng mục hệ thống cấp nước, với quy mô 5.000 m³/ngày đêm. Hiện nay, hạng mục Hệ thống cấp nước khu công nghiệp đã thi công xong cơ bản các hạng mục chính gồm: Sửa chữa khu đầu mối, trạm thủy luân; trạm bơm đầu mối; tuyến kênh từ trạm thủy luân về khu xử lý; khu xử lý nước; công trình phụ trợ; cấp điện 35 kV vào trạm; đường ống cấp nước đạt 3.159/4.000m. Hiện nay, Dự án đang tiếp tục triển khai thi công hệ thống điện động lực, hố van, tuyến ống, mái che máy phát điện, một số hạng mục còn lại theo hồ sơ thiết kế.

Người dân bản Tà Xa hiện đang sử dụng nguồn nước sinh hoạt từ suối Nậm Pàn. Trên thực tế, suối Nậm Pàn đang tiếp nhận nước thải của nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh, chăn nuôi; nước thải sinh hoạt của các hộ gia đình từ thượng lưu đổ về. Kết quả quan trắc hàng năm cho thấy, nước suối Nậm Pàn chỉ đảm bảo cho mục đích tưới tiêu, nếu sử dụng cho mục đích sinh hoạt phải có các biện pháp xử lý nước đảm bảo. Các cơ quan chức năng quan tâm đẩy nhanh tiến độ hoàn thành hệ thống cấp nước khu công nghiệp Mai Sơn để công trình đi vào hoạt động, cấp nước sinh hoạt cho Khu công nghiệp Mai Sơn và các bản lân cận, trong đó có bản Tà Xa.