Theo số liệu thống kê của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh, lượng thuốc bảo vệ thực vật trên địa bàn tỉnh sử dụng mỗi năm khoảng 400-600 tấn, tương đương sẽ có từ 40-60 tấn bao gói thuốc BVTV cần thu gom, tiêu hủy. Tuy nhiên, lượng bao gói thuốc BVTV được thu gom đem đi tiêu hủy từ năm 2018-2020 chỉ có 40 tấn, như vậy sẽ còn một lượng lớn vỏ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng chưa được tiêu hủy, tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Bể chứa bao gói thuốc BVTV tại bản Hùn, xã Chiềng Cọ (Thành phố).

Theo quy định về hướng dẫn thu gom, vận chuyển và xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng, cứ 3 ha đất canh tác cây trồng hàng năm hoặc 10 ha đất canh tác cây trồng lâu năm có sử dụng thuốc BVTV phải có 1 bể chứa bao gói thuốc BVTV. Như vậy, với 320 nghìn ha đất sản xuất thì tỉnh ta cần khoảng 64.000 bể chứa vỏ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng. Trong khi đó, trên địa bàn tỉnh chỉ có 5.122 bể chứa, mới đáp ứng được khoảng 8% nhu cầu.

Ông Dương Gia Định, Chi cục trưởng Chi cục trồng trọt và bảo vệ thực vật tỉnh (TT&BVTV), cho biết: Nhận thức của một bộ phận người dân còn hạn chế, nhiều vỏ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng chưa được thu gom, còn vứt trên đồng ruộng, nương rẫy. Trên địa bàn tỉnh hiện mới có 1 khu vực lưu chứa trung chuyển, tập kết vỏ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng tại bản Phát, xã Chiềng Ngần (Thành phố), nhưng sức chứa chỉ đáp ứng được 2 huyện, các huyện còn lại chưa có nhà trung chuyển, tập kết vỏ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng. Toàn tỉnh cũng chưa có mô hình, quản lý, thu gom, vận chuyển và công nghệ xử lý chất thải nguy hại, nên phải thuê doanh nghiệp ở dưới xuôi. Trong 3 năm (2018-2020), nguồn kinh phí phân bổ cho hoạt động thu gom, vận chuyển, xử lý bao gói thuốc BVTV chỉ có 11,4 tỷ đồng từ nguồn sự nghiệp môi trường và nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.

Tại huyện Mai Sơn, với hơn 40.000 ha đất sản xuất nông nghiệp, nhưng hiện tại cũng chỉ có 322 bể chứa bao gói thuốc BVTV. Ông Nguyễn Khắc Hào, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện, thông tin: Trên địa bàn chưa có khu vực lưu chứa trung chuyển, tập kết bao gói thuốc BVTV tại các xã, hoặc liên xã và chưa có phương tiện chuyên dụng để vận chuyển chất thải nguy hại, vỏ bao gói thuốc BVTV sau sử dụng để đưa đi xử lý. Huyện Mai Sơn mong tỉnh sớm xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ công tác thu gom, tiêu hủy bao gói thuốc BVTV sau sử dụng.

Bà Nguyễn Thị Hòa, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật nông nghiệp Mộc Châu, chia sẻ: Giai đoạn 2018-2020, đơn vị đã thu gom, bàn giao cho Chi cục TT&BVTV tỉnh vận chuyển đi xử lý, tiêu hủy được gần 16 tấn vỏ bao gói thuốc BVTV. Nhờ công tác tuyên truyền, vận động nhiều xã, bản đã đưa vào quy ước, hương ước và tổ chức ký cam kết tuân thủ nguyên tắc 4 đúng trong sử dụng thuốc BVTV và nói không với thuốc diệt cỏ. Nhưng việc thu gom, vận chuyển bao gói thuốc BVTV sau sử dụng chưa đáp ứng nhu cầu; tham gia thu gom bao gói thuốc BVTV chủ yếu là người dân tại các xã, bản, chưa được trang bị kiến thức và bảo hộ lao động theo quy định. Bể bằng bê tông tuy có độ bền cao nhưng rất nặng, dẫn đến việc vận chuyển, lắp đặt gặp nhiều khó khăn, do đó chưa thể thu gom triệt để vỏ bao bì thuốc BVTV sau sử dụng trong các khu vực sản xuất.

Nâng cao hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về thu gom, vận chuyển, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng, Chi cục TT&BVTV tỉnh đã tham mưu cho Sở NN&PTNT đề xuất với UBND tỉnh xây dựng Dự thảo Nghị quyết mức hỗ trợ cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý bao gói thuốc BVTV sau sử dụng trên địa bàn tỉnh Sơn La để trình HĐND tỉnh trong thời gian tới.

Bao gói thuốc BVTV được liệt vào nhóm các chất thải nguy hại, ảnh hưởng tới môi trường và sức khỏe con người. Nếu đốt ở nhiệt độ thấp sẽ phát thải khí dioxin (chất gây ung thư); nếu đốt chung với rác thải thông thường sẽ gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Để bảo vệ môi trường và sức khỏe người dân, góp phần thực hiện hiệu quả tiêu chí 17 về môi trường trong xây dựng nông thôn mới, tỉnh ta cần sớm xây dựng, ban hành cơ chế, chính sách để thực hiện tốt việc thu gom, vận chuyển, tiêu hủy bao gói thuốc BVTV, góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp xanh, bền vững.