Cùng với đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm nông sản, huyện Yên Châu luôn chú trọng đến việc phát triển nhãn hiệu, thương hiệu cho các sản phẩm chủ lực của địa phương. Đến nay, nhiều sản phẩm nông nghiệp mang thương hiệu “Yên Châu” đã khẳng định được vị thế trên thị trường và được người tiêu dùng đón nhận, đánh giá cao về chất lượng.

Mô hình trồng xoài tròn của HTX Xuân Tiến, xã Sặp Vặt, huyện Yên Châu.

Nhắc đến Yên Châu là hương vị xoài tròn, đặc sản địa phương rất được ưa chuộng. Đây là giống xoài bản địa, được người dân trồng từ nhiều năm trước với đặc điểm quả nhỏ, tròn, khi chín thịt xoài mịn có màu đỏ hoặc vàng cam, vị ngọt đậm, thơm. Toàn huyện Yên Châu hiện có trên 500 ha xoài tròn, sản lượng đạt trên 3.000 tấn/năm. Với sự giúp đỡ của các sở, ngành và những nỗ lực của địa phương, năm 2012, xoài tròn Yên Châu được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý “Xoài tròn Yên Châu” với diện tích xoài trồng ở 3 xã Chiềng Pằn, Viêng Lán, Sặp Vạt.

HTX Xuân Tiến, xã Sặp Vạt có 37 thành viên trồng 60 ha xoài tròn, 100% diện tích đều nằm trong vùng chỉ dẫn địa lý. HTX đã phối hợp với các cơ quan chuyên môn của huyện hỗ trợ, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc nâng cao năng suất, chất lượng diện tích xoài già cỗi; triển khai mô hình trồng mới giống xoài tròn ghép cành từ giống đầu dòng đã qua tuyển chọn, chủ động tìm kiếm các đầu mối, doanh nghiệp ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm.

Ông Quàng Văn Xuân, Giám đốc HTX, cho biết: Xoài tròn trong vùng chỉ dẫn địa lý có sự khác biệt với ngoài vùng địa lý, bởi đây là cái nôi của xoài tròn, nằm trong tiểu vùng khí hậu, thổ nhưỡng khác với bên ngoài, nên xoài ngọt, thơm hơn. Từ lâu thương hiệu xoài tròn của HTX đã được thương lái các tỉnh Nam Định, Thái Nguyên, Hà Nội biết đến và tiêu thụ, người tiêu dùng ưa chuộng.

Ngoài quả xoài, huyện Yên Châu còn được biết đến là vùng có diện tích trồng chuối lớn của tỉnh, với trên 380 ha, sản lượng đạt trên 3.600 tấn/năm. Năm 2018, huyện Yên Châu đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ, Công ty Nghiên cứu tư vấn chuyển giao công nghệ và đầu tư CONCENTI triển khai Dự án xây dựng, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận “Chuối Yên Châu”. Đến năm 2020, Dự án hoàn thành, đã đăng ký bảo hộ thành công nhãn hiệu chứng nhận “Chuối Yên Châu” cho 3 sản phẩm chính là: Chuối quả tươi, chuối sấy dẻo và chuối sấy giòn; khu vực địa lý được bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận bao gồm 91 bản của 10 xã trong huyện; xây dựng thành công quy định quản lý và sử dụng, quy định kiểm soát, hồ sơ trao quyền sử dụng và các quy trình quản lý và kiểm soát nhãn hiệu chứng nhận “Chuối Yên Châu”. Đồng thời, quảng bá, phát triển “Chuối Yên Châu” thông qua thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm mang nhãn hiệu chứng nhận theo hướng chuỗi giá trị, sản phẩm chuối Yên Châu được đưa vào các cửa hàng nông sản sạch, như: An Fruit, Hello Green; các siêu thị ở Sơn La, Hà Nội, Đà Nẵng.

Ông Hoàng Đại Dương, Chủ nhiệm Dự án, khẳng định: Dự án đã làm thay đổi tư duy của người nông dân, đó là hướng đến việc sản xuất ra các sản phẩm chất lượng, an toàn, có nhãn hiệu, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được kiểm soát chất lượng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm với người tiêu dùng.

Xây dựng được thương hiệu cho các sản phẩm đã khó, việc duy trì, phát triển các thương hiệu càng khó hơn. Vì vậy, việc quản lý, sử dụng nhãn hiệu đối với sản phẩm nông nghiệp được huyện Yên Châu quan tâm. Hàng năm, huyện xây dựng kế hoạch kiểm tra, đánh giá chất lượng sản phẩm các loại trái cây trên toàn khu vực địa lý; kiểm tra đột xuất việc sử dụng nhãn hiệu chứng nhận và chất lượng sản phẩm quả; cung cấp thông tin về giống, kỹ thuật hoặc công nghệ trồng, chăm sóc, thu hoạch, chế biến; hỗ trợ thiết lập hệ thống phân phối sản phẩm cho người sử dụng; tuyên truyền và hướng dẫn người tiêu dùng nhận biết, tìm mua và sử dụng đúng sản phẩm mang nhãn hiệu chứng nhận; xây dựng chiến lược phát triển thị trường, đặc biệt là thị trường xuất khẩu cho sản phẩm quả; mở các lớp tập huấn sản xuất, kinh doanh các loại sản phẩm trái cây an toàn cho các đơn vị, HTX và người dân.

Ông Đỗ Danh Long, Trưởng Phòng Kinh tế và Hạ tầng huyện Yên Châu, cho biết: Đến nay, huyện Yên Châu có hai sản phẩm được chứng nhận thương hiệu là Chỉ dẫn địa lý “Xoài tròn Yên Châu” và Nhãn hiệu chứng nhận “Chuối Yên Châu”. Ngoài ra, các sản phẩm nông nghiệp khác được sử dụng nhãn hiệu chứng nhận mang địa danh Sơn La, gồm: Xoài da xanh, nhãn, mận hậu, bơ, chanh leo, rau an toàn... Để nâng cao giá trị hàng hóa của nông dân, huyện đã và đang tiếp tục phối hợp với các sở, ngành liên quan thực hiện quy trình, kiểm soát các chỉ dẫn địa lý và quản lý phát triển thương hiệu theo đúng quy định.

Quan tâm, đầu tư xây dựng thương hiệu và tăng cường quản lý, phát triển thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp đã góp phần nâng cao giá trị sản phẩm cũng như lợi nhuận cho người sản xuất. Đây cũng là cơ sở, động lực để các doanh nghiệp, HTX và người dân tiếp tục mở rộng quy mô, liên kết sản xuất, từng bước đưa thương hiệu nông sản Yên Châu đến gần hơn với người tiêu dùng trong và ngoài nước.