Đáp ứng những đơn hàng yêu cầu chặt chẽ về chất lượng, số lượng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn huyện Mai Sơn đã đẩy mạnh xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất bền vững, triển khai nhiều giải pháp, cách làm phù hợp để nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm.

HTX Nông nghiệp Ngọc Hoàng, xã Nà Bó, là một trong những HTX tiêu biểu trong việc xây dựng liên kết sản xuất, xuất khẩu nông sản trên địa bàn. Thành lập từ năm 2016, chỉ với 11 thành viên là các hộ dân trồng thanh long tại địa phương với quy mô sản xuất 11 ha. Đến nay, HTX đã phát triển lên 215 thành viên, mở rộng địa bàn hoạt động ra toàn tỉnh, quy mô sản xuất 215 ha, với sản lượng khoảng 3.000 tấn/năm. Toàn bộ diện tích sản xuất thanh long đang áp dụng theo quy trình sản xuất theo hướng hữu cơ, trong đó, đã được cấp mã số vùng trồng 50 ha thanh long xuất khẩu sang Trung Quốc và Châu Âu; HTX có cơ sở đóng gói xuất khẩu với công suất 15 tấn/ngày.

Ông Nguyễn Quang Vinh, Giám đốc HTX, chia sẻ: Hướng tới mục tiêu xuất khẩu nông sản, HTX luôn chú trọng công tác quản lý, giám sát sản xuất hiệu quả. HTX đã thành lập 8 nhóm sản xuất tại cơ sở, các nhóm thường xuyên kiểm tra việc chấp hành các nội quy sản xuất ở các hộ, hỗ trợ kỹ thuật và tư vấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho các thành viên... đảm bảo chất lượng, sản lượng cũng như vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm của các hộ thành viên. Các hộ đều chấp hành tốt việc ghi chép nhật ký sản xuất, không sử dụng thuốc diệt cỏ. 3 năm trở đây, các hộ áp dụng quy trình sản xuất theo hướng hữu cơ.

Năm 2022 là năm thành công nhất của HTX trong việc xúc tiến thương mại, thông qua các doanh nghiệp đối tác, HTX đã cung cấp khoảng 500 tấn thanh long xuất khẩu sang Thụy Sỹ, Anh, Pháp, Italy, giá bán từ 30.000-50.000 đồng/kg. Trong đó, hơn 1 tấn thanh long trái vụ xuất khẩu đi Italy, giá bán 50.000 đồng/kg. Sẵn sàng cho đơn hàng xuất khẩu 20 tấn thanh long sang Nga năm 2023, HTX đang tăng cường giám sát vườn, kiểm tra, nhắc nhở các hộ bám sát quy trình sản xuất, đảm bảo năng suất, chất lượng, dự kiến xuất khẩu vào tháng 4/2023.

Là hộ thành viên HTX có sản phẩm thanh long trái vụ xuất khẩu sang thị trường Italy vào giáp Tết Nguyên đán Quý Mão, bà Đỗ Thị Phượng, tiểu khu 7, xã Nà Bó, phấn khởi: Đây là lần thứ 3 trong năm, gia đình có thanh long đạt tiêu chuẩn được HTX lựa chọn để xuất khẩu. Ba năm trở lại đây, gia đình tôi sản xuất theo hướng hữu cơ, chủ yếu sử dụng các loại phân bón hữu cơ, thực hiện các biện pháp phòng trừ sâu bệnh bằng phương pháp sinh học, sản xuất theo quy trình, hướng dẫn nên sản phẩm đảm bảo về mẫu mã, chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm. Tiêu thụ trong nước cũng luôn được giá cao hơn. Năm nay, với 4.200 m² trồng thanh long, sản lượng đạt 35 tấn, giá bán trung bình 15.000 đồng/kg, doanh thu đạt trên 500 triệu đồng.  

Năm 2022, HTX Nông nghiệp Bảo Sam, bản Chi, xã Chiềng Lương, liên kết sản xuất, xuất khẩu thành công 100 tấn chanh leo được thu mua từ các hộ thành viên và nông hộ liên kết sản xuất với HTX. Sản phẩm chanh leo của HTX được chọn lọc đảm bảo mẫu mã, chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm, xuất khẩu sang các quốc gia ở khu vực Châu Âu, góp phần xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ hiệu quả, bền vững.

Anh Lò Văn Sam, Giám đốc HTX, chia sẻ: Hoạt động trên địa bàn xã vùng III nên HTX gặp không ít khó khăn. Thành lập ban đầu chỉ với 11 thành viên, đến nay HTX đã có 18 thành viên và liên kết sản xuất với 16 nông hộ tại các xã Chiềng Lương và Phiêng Pằn, tổng diện tích sản xuất hơn 20 ha. Để quản lý, giám sát việc sản xuất, HTX đã thành lập 2 nhóm hộ sản xuất tại địa phương, lựa chọn thành viên tích cực, có kiến thức, có tay nghề, ký thuật để trực tiếp tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật sản xuất cho các hộ thành viên và hộ liên kết sản xuất; đảm bảo các hộ sản xuất đúng quy trình, sử dụng thuốc BVTV đúng cách. Đồng thời, đẩy mạnh liên kết, hợp tác với đơn vị xuất khẩu để kết nối, tiêu thụ sản phẩm cho các hộ thành viên. Hiện,  HTX đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục để được cấp mã số vùng trồng xuất khẩu chanh leo lên 200 ha, tuyên truyền, kết nạp thêm thành viên mới và mở rộng liên kết sản xuất với các hộ để đáp ứng các tiêu chí xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Công ty cổ phần Cao nguyên Mộc Châu, huyện Mộc Châu, là một trong những doanh nghiệp đang hợp tác với các HTX trên địa bàn huyện Mai Sơn để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản ra thị trường quốc tế. Ông Nguyễn Cảnh Quyết, Giám đốc Công ty, nhận định: Tại Sơn La nói chung và địa bàn Mai Sơn nói riêng có nhiều điều kiện lý tưởng về thổ nhưỡng, khí hậu để phát triển sản xuất nông nghiệp. So với những ngày đầu hoạt động tại địa phương, bà con Sơn La đã có rất nhiều tiến bộ trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật sản xuất, phát triển đa dạng các nông sản địa phương. Do đó, ngoài việc xuất khẩu chanh leo, hiện nay chúng tôi đang hợp tác với các doanh nghiệp, HTX trong việc xuất khẩu nhãn, xoài, thanh long. 

Việc xây dựng, hình thành và mở rộng các chuỗi liên kết sản xuất đã giúp các HTX nâng cao chất lượng và giá trị sản phẩm, đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm với giá ổn định cho hộ thành viên và nông dân. Thời gian tới, các HTX, hộ nông dân cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nhằm giảm nhân công lao động, từng bước tối đa hóa chi phí sản xuất; nêu cao quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên đã tham gia hợp đồng liên kết; xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất bền vững và hiệu quả, góp phần thúc đẩy xuất khẩu nông sản địa phương.