Trước tình hình dịch COVID-19 vẫn còn diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản ở tỉnh ta. Để giúp nông dân sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu nông sản ứng phó kịp thời với đại dịch, các cấp, các ngành, các địa phương đã và đang thực hiện các giải pháp tuyên truyền, hỗ trợ, hướng dẫn nông dân tập trung phát triển vùng nguyên liệu an toàn; hỗ trợ, khuyến khích các doanh nghiệp, hợp tác xã đẩy mạnh chế biến nông sản; tăng cường quảng bá, xúc tiến thương mại, đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm hàng hóa nông sản tại thị trường trong nước và tiếp tục tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu...

Nông dân xã Hát Lót (Mai Sơn) chăm sóc vườn xoài.

Tỉnh ta có 10 mặt hàng nông sản xuất khẩu chính, trong đó, có 6 mặt hàng quả, gồm: Xoài, nhãn, chanh leo, thanh long, mận, chuối và 4 mặt hàng nông sản chế biến là: Đường, cà phê, chè, tinh bột sắn. Tính từ đầu năm đến nay, tỉnh ta có 6 sản phẩm nông sản đã và đang thu hoạch, chế biến và xuất bán, gồm: Đường, tinh bột sắn, chè, cà phê, chuối và mận. Trong đó, có 3 mặt hàng chính bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 là: Tinh bột sắn, chuối và mận. Sản phẩm chuối đã xuất khẩu được 200 tấn, tổng giá trị đạt 56.000 USD, tuy nhiên từ tháng 2 đến nay không xuất khẩu được và chỉ tiêu thụ nội địa; sản phẩm tinh bột sắn đã xuất khẩu 10.500 tấn, tổng giá trị gần 2 triệu USD, hiện nay vẫn tồn kho 15.000 tấn; quả mận Sơn La với sản lượng ước khoảng 67.000 tấn cũng bước vào vụ thu hoạch, nhưng thị trường tiêu thụ hiện cũng đang gặp khó khăn. Thời gian tới, nếu dịch bệnh COVID-19 vẫn chưa được kiểm soát, hoạt động thông quan tại các cửa khẩu kiểm soát chặt chẽ, các sản phẩm nông sản chuẩn bị đến kỳ thu hoạch sẽ bị ảnh hưởng rất lớn...

Qua đánh giá, tỉnh ta xác định Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu nông sản lớn nhất, nhưng do ảnh hưởng của dịch COVID-19, sức mua của thị trường này giảm, vì vậy trước mắt, tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan chức năng và các địa phương xác định thị trường trong nước là trọng tâm để tiêu thụ nông sản, cần tập trung tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại tại các thị trường truyền thống ở Hà Nội, Thanh Hóa và mở rộng ra các thị trường mới tiềm năng, như: Hải Phòng, Bắc Ninh, Nghệ An; Lào Cai, Lạng Sơn, Quảng Ninh... Chủ động phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp &PTNT, các tỉnh, thành phố tổ chức các chương trình, hội nghị, sự kiện kết nối cung - cầu, đưa sản phẩm nông sản Sơn La vào các chợ đầu mối, các bếp ăn tập thể của các nhà máy lớn và các trường học; tổ chức các đoàn công tác đưa doanh nghiệp, hợp tác xã của tỉnh đi kết nối, gặp gỡ và giao thương với doanh nghiệp sản xuất, tiêu thụ ngoài tỉnh; chủ động làm việc với Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao, Công ty cổ phần Nafoods Tây Bắc, Công ty cổ phần tập đoàn Uniseed; các siêu thị, trung tâm thương mại: Big C, AEON, Hapro, Lotte, Vinmart, Lanchi Mart, Mega Market để trao đổi, thỏa thuận kế hoạch thu mua nông sản, nắm bắt những khó khăn, vướng mắc và các giải pháp tháo gỡ kịp thời; nghiên cứu xây dựng các điểm trưng bày, bán sản phẩm Sơn La tại các tỉnh, thành phố tập trung đông dân cư, khu công nghiệp ở Hà Nội, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh... Nâng cao hiệu quả hoạt động Điểm trưng bày sản phẩm nông sản của tỉnh tại Nhà khách Thanh Xuân...

Nông sản an toàn Sơn La được bày bán tại điểm trưng bày sản phẩm nông sản của tỉnh

tại Nhà khách Thanh Xuân (Hà Nội) năm 2019.

Cùng với đó, tỉnh ta cũng quyết liệt chỉ đạo, hỗ trợ các doanh nghiệp hoàn thiện các thủ tục đầu tư và đẩy nhanh tiến độ xây dựng để đưa vào hoạt động các nhà máy chế biến nông sản trọng điểm trên địa bàn tỉnh, như: Nhà máy chanh leo, rau, củ, quả xuất khẩu của Công ty  cổ phần Nafoods Tây Bắc tại Mộc Châu; Nhà máy chế biến rau, quả và đồ uống công nghệ cao của Công ty cổ phần Chế biến thực phẩm công nghệ cao - Tập đoàn TH tại huyện Vân Hồ; Nhà máy chế biến của Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao tại huyện Mai Sơn... Khuyến khích, hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các kho chứa, kho lạnh, tăng năng lực thu gom và thời gian bảo quản nông sản. Chủ động làm việc với các bộ, ngành Trung ương đề nghị hỗ trợ tỉnh Sơn La mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản sang các thị trường EU vừa ký Hiệp định thương mại tự do (EVFTA) với Việt Nam; hỗ trợ tỉnh Sơn La tìm kiếm thị trường tiêu thụ, xuất khẩu mới để giảm phụ thuộc thị trường Trung Quốc; cung cấp thông tin về doanh nghiệp đầu mối xuất, nhập khẩu nông sản của một số thị trường trên thế giới.

Các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất trong thời gian này cần tăng cường áp dụng quy trình sản xuất an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, GolobalGAP đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, xây dựng thương hiệu, tăng sức cạnh tranh để đưa hàng hóa vào các siêu thị, trung tâm nông sản, các hệ thống cửa hàng nông sản cao cấp; điều chỉnh cơ cấu cây trồng thường xuyên bị tác động bởi tình hình thiên tai, các hiện tượng thời tiết cực đoan để chuyển dịch sang trồng vùng nguyên liệu cho các nhà máy chế biến, như: Giống dứa MD2, xoài, chanh leo, ngô ngọt... Áp dụng kỹ thuật chăm sóc cây trồng trái vụ, rải vụ để kéo dài thời gian thu hoạch và thích ứng với thị trường tiêu thụ và xuất khẩu nông sản...