Đến bản Nà Mòn, xã Mường Và, huyện Sốp Cộp vào mùa này đúng dịp cam chín rộ. Ấn tượng đầu tiên là khắp các triền đồi, vườn cam rực rỡ sắc vàng, đó là thành quả của những người nông dân chịu thương, chịu khó vun trồng, chăm sóc.

Chúng tôi đến vườn cam gia đình ông Lò Văn Thoại, hộ đầu tiên trong bản đưa giống cam về trồng và nhân rộng. Ông Thoại, nói: Năm 2005, bố tôi trong một lần đi thăm bạn ở bản Hốc, xã Mường Và, được mời ăn thử quả cam, thấy ngon nên ông đã xin một ít hạt về trồng thử, nhưng chỉ có một cây sống, sau 4 năm bắt đầu cho lứa quả đầu tiên, ăn thấy rất ngon, ngọt, mọng nước. Khi đó, muốn trồng thêm chỉ có cách gieo hạt. Đến năm 2010, tôi được một cán bộ khuyến nông huyện giới thiệu kỹ thuật ghép mắt vào cây bưởi, tôi đã tự nghiên cứu làm thử và thành công, sau đó gia đình đã ghép được 400 gốc cam. Hiện, gia đình tôi có hơn 2 ha, mỗi năm cho thu hoạch hơn 20 tấn quả, đem lại thu nhập 200-300 triệu đồng.

Người dân bản Nà Mòn, xã Mường Và thu hái cam.

Học và làm theo ông Thoại, người dân bản Nà Mòn đã mở rộng diện tích trồng cam, đem lại nguồn thu nhập ổn định. Điển hình, gia đình anh Lò Văn Thuận đã thoát nghèo nhờ trồng cam, anh Thuận, chia sẻ: Năm 2013, gia đình tôi chuyển đổi 1 ha đất trồng ngô, sắn sang trồng cam. Vừa trồng vừa học hỏi kỹ thuật chăm sóc, vườn cam của gia đình phát triển xanh, tốt. Hiện, vườn cam cho thu hoạch khoảng 10 tấn quả, bán với giá 20.000-25.000 đồng/kg, thu nhập hơn 200 triệu đồng/năm. Giờ đây, gia đình tôi đã có của ăn, của để.

Ông Lò Văn Bảo, Trưởng bản Nà Mòn, thông tin: Cả bản hiện có 90 hộ, hầu hết trồng cam, hộ ít trồng vài nghìn m², hộ trồng nhiều đến 4 ha. Cả bản có 30 ha cam, trong đó, hơn 27 ha đã cho thu hoạch, năng suất trung bình đạt trên 10 tấn quả/ha.

Nâng cao chất lượng sản phẩm cam, đảm bảo tiêu thụ sản phẩm, bản Nà Mòn đã thành lập 2 HTX nông nghiệp. Điển hình là HTX nông nghiệp Duy Lợi có 13 ha cam, trong đó 7 ha đạt tiêu chuẩn VietGAP. Ông Vì Văn Doan, Giám đốc HTX, cho biết: HTX thành lập năm 2016, hiện có 9 thành viên, diện tích cam của HTX được sử dụng phân bón hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật nằm trong danh mục cho phép hoặc có nguồn gốc từ hữu cơ, sinh học để chăm sóc. Với cách làm này, chất lượng cam Nà Mòn không ngừng được nâng lên, được nhiều khách hàng đặt mua, thị trường tiêu thụ ổn định.

Bà Lò Thị Hà, Chủ tịch UBND xã Mường Và, cho biết: Đến nay, giống cam Nà Mòn được người dân nhân rộng trên địa bàn toàn xã, với tổng diện tích 62,3 ha, trong đó hơn 25 ha đã cho thu hoạch, năng suất 12 tấn/ha. Sản phẩm cam của xã chủ yếu được tiêu thụ thông qua các thương lái nhỏ lẻ. Để mở rộng thị trường tiêu thụ và nâng cao chất lượng sản phẩm, xã đang phối hợp với các phòng chức năng của huyện hướng dẫn bà con ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất; vận động các hộ liên kết thành HTX, tổ chức sản xuất theo quy trình VietGAP, đưa sản phẩm cam Nà Mòn trở thành sản phẩm OCOP của xã.

Trái cam vàng thơm ngon đang được huyện Sốp Cộp quảng bá, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu sản phẩm cam Nà Mòn. Đồng thời, tuyên truyền, vận động người trồng cam tập trung đầu tư thâm canh, sản xuất theo quy trình VietGAP. Đặc biệt là tăng cường quảng bá, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, nhằm ổn định đầu ra cho người nông dân.