Với trên 78.850 ha cây ăn quả, sản lượng 336.330 tấn/năm, mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân Sơn La. Tuy nhiên, khi diện tích cây ăn quả mở rộng thì việc thu hoạch và tiêu thụ sản phẩm cùng một lúc sẽ có thể dẫn đến câu chuyện “được mùa, mất giá”. Cùng với tăng cường xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, đầu tư chế biến sâu, thì việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật rải vụ, kéo dài thời gian thu hoạch các loại cây ăn quả là giải pháp hữu hiệu.

Thành viên HTX Ngọc Lan áp dụng kỹ thuật chăm sóc bưởi da xanh rải vụ mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Còn hơn 1 tháng nữa mới đến thời điểm thu hoạch quả mận chính vụ, nhưng nhờ áp dụng kỹ thuật rải vụ nên hầu hết các vườn mận của HTX Dịch vụ nông nghiệp Toàn Phát (Yên Châu) đã được thu hoạch quả từ sau Tết Nguyên đán. Ông Nguyễn Khánh Toàn, Giám đốc HTX cho biết: Với kinh nghiệm trồng mận lâu năm, năm 2019, HTX áp dụng kỹ thuật chăm sóc mận cho ra quả rải vụ mang lại hiệu quả kinh tế cao, giá bán trung bình từ 60.000 đồng - 100.000 đồng/kg, cao gấp 2-3 lần so với quả mận chính vụ.

Với 35 ha cây mận hậu, 17 thành viên của HTX cho ra quả rải vụ thành 3 trà, gồm: Trà sớm, trà trung, trà muộn bằng phương pháp lựa chọn thời điểm khoanh cây, khoanh cành để thúc đẩy mận ra hoa sớm. Vụ mận năm 2020, năng suất mận bình quân của HTX đạt 25 tấn quả/ha, trị giá 500 triệu đồng, cao hơn 100 triệu đồng/ha so với mận không rải vụ. 

Cũng xuất phát từ suy nghĩ rải vụ thu hoạch các loại cây ăn quả để tránh mất giá, các thành viên HTX Ngọc Lan, xã Hát Lót (Mai Sơn) đã áp dụng kỹ thuật cho cây bưởi da xanh ra hoa, đậu quả sớm. Cây bưởi ở Sơn La thường ra hoa, đậu quả chính vụ vào tháng 2 và tháng 3 hằng năm. Nếu tất cả diện tích bưởi cùng thu hoạch một lúc thì khó tiêu thụ. Từ năm 2018, các thành viên HTX đã áp dụng kỹ thuật khoanh cành kích thích cho cây ra hoa, đậu quả đều ra các tháng và chăm sóc theo hướng hữu cơ, bảo đảm an toàn thực phẩm. Hiện, 20 ha bưởi da xanh của HTX đã được áp dụng kỹ thuật rải vụ, sản phẩm được thương lái dưới Hà Nội ký hợp đồng thu mua hết với giá trung bình từ 30.000-35.000 đồng/kg.

Ông Dương Gia Định, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh cho biết: Toàn tỉnh hiện có trên 1.000 ha cây ăn quả các loại đang được áp dụng các biện pháp kỹ thuật ra hoa, đậu quả rải vụ, giá bán cao hơn gấp 2-3 lần so với chính vụ. Tuy nhiên, một trong những kỹ thuật cơ bản rải vụ cây ăn quả là sử dụng chất kích thích tác động đến việc ra hoa của cây, nhưng khi lạm dụng nhiều sẽ làm cây mất cân bằng về sinh lý, dinh dưỡng, suy kiệt, giảm sức chống chịu với điều kiện bất lợi của môi trường, tăng nguy cơ sâu bệnh gây hại... Do đó, nên luân chuyển sản xuất cây ăn quả rải vụ một cách hợp lý, không làm liên tục trên một diện tích. Các địa phương cần liên kết để sản xuất đạt hiệu quả bền vững; tránh xảy ra tình trạng người tập trung sản xuất rải vụ trùng lắp vào cùng một thời điểm ảnh hưởng đến giá cả đầu ra khi thu hoạch rộ.

Sản xuất cây ăn quả rải vụ không chỉ giúp nông dân có cơ hội bán các loại nông sản giá cao, ít cạnh tranh, tăng hiệu quả sản xuất, mà còn tạo thuận lợi để đẩy mạnh xuất khẩu, đáp ứng yêu cầu cung cấp nông sản liên tục cho thị trường. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, các ngành chức năng cần quản lý chặt và hướng dẫn nông dân, các HTX thực hiện các giải pháp, quy trình kỹ thuật đảm bảo đủ tiêu chuẩn, quy cách, chất lượng để cung ứng cho thị trường.