Trong xây dựng nông thôn mới, văn hóa giữ vai trò quan trọng, bởi văn hóa vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển với nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

Nhà văn hóa bản Nà Phìa, xã Pi Toong (Mường La) được đầu tư xây dựng khang trang, kiên cố.

Vì vậy, những năm qua, huyện Mường La đã phát huy hiệu quả các nguồn lực đầu tư của Nhà nước và vận động nhân dân tích cực tham gia đóng góp xây dựng cơ sở thiết chế văn hóa; bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Huyện Mường La đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tích cực tham gia hiến đất, đóng góp tiền, ngày công lao động để xây dựng nhà văn hóa và sân thể thao của các bản. 10 năm qua, toàn huyện đã xây dựng mới 113 nhà văn hóa bản, tiểu khu với tổng kinh phí trên 56,5 tỷ đồng, từ các nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, di dân tái định cư thủy điện Sơn La, Chương trình 135, 30a... và vận động nhân dân đóng góp trên 24,5 tỷ đồng.

Điển hình, bản Nà Phìa, xã Pi Toong đã vận động nhân dân đóng góp hơn 140 triệu đồng xây dựng nhà văn hóa bản kiên cố, khang trang. Ông Vì Văn Cẳm, bản Nà Phìa, xã Pi Toong cho biết: Trước đây, nhà văn hóa bản là nhà gỗ đã bị mối mọt, nguy cơ đổ sập cao. Cuối  năm 2016, được Nhà nước hỗ trợ gần 1,3 tỷ đồng đầu tư xây dựng nhà văn hóa theo Chương trình 135, bản đã tuyên truyền, vận động bà con đóng góp ngày công lao động để xây dựng công trình với tổng diện tích 400 m2, phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao cộng đồng, tăng cường sự đoàn kết trong dân cư.

Cùng với đó, huyện đề xuất với Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ văn hóa bản, tiểu khu nhằm duy trì, tổ chức tốt các hoạt động thể thao, văn hóa, văn nghệ. Chỉ đạo các xã, bản đẩy mạnh phong trào văn hóa, văn nghệ thể dục thể thao, 100% các xã đều thành lập các câu lạc bộ thể thao và đội văn nghệ hoạt động hiệu quả, thường xuyên luyện tập, tham gia các hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng và tổ chức giao lưu biểu diễn văn nghệ phục vụ nhân dân trong các ngày lễ, Tết, góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân. Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được triển khai sâu rộng và đạt được những kết quả tích cực. Các phong trào thi đua xây dựng bản, tiểu khu văn hóa đã tác động tích cực đến việc nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân. Hiện nay, các bản, tiểu khu đã xây dựng quy ước, hương ước trong việc giữ gìn an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, thực hiện nếp sống văn hóa, văn minh, không vi phạm pháp luật, bài trừ những hủ tục lạc hậu trong tục lệ cưới hỏi, ma chay và lễ hội... Năm 2017, toàn huyện có 60,8% số hộ được công nhận đạt danh hiệu gia đình văn hóa, tăng 3,6% và 44,8% số bản, tiểu khu đạt danh hiệu văn hóa, tăng 13,8% so với năm 2016; 3/15 xã đạt tiêu chí về văn hóa và cơ sở vật chất văn hóa.

Đến nay, 100% các xã có nhà văn hóa, 180/272 bản, tiểu khu có nhà văn hóa. Tuy nhiên có 149 nhà văn hóa đạt chuẩn theo quy định, cơ bản đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao của nhân dân trong bản, còn 31 bản, tiểu khu có nhà văn hóa, nhưng chưa đảm bảo các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới, do xây dựng đã lâu, đã xuống cấp và không còn phù hợp với hiện nay. Tại xã Pi Toong, 100% các bản đã có nhà văn hóa, nhưng mới có 6/18 bản có nhà văn hóa đạt chuẩn theo quy định, những nhà văn hóa không đạt chuẩn chủ yếu được nhân dân đóng góp xây dựng từ năm 2009, không đảm bảo về diện tích, các hạng mục công trình và không đáp ứng phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa cho nhân dân địa phương.

Cùng với sử dụng hiệu quả các nguồn vốn đầu tư của Nhà nước, thời gian tới, huyện Mường La tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, phát huy nguồn lực trong dân để xây dựng các công trình công cộng, trong đó có các công trình nhà văn hóa bản và phấn đấu đến hết năm 2018, có 3 xã đạt tiêu chí cơ sở văn hóa và 5 xã đạt tiêu chí văn hóa. Đồng thời, duy trì các xã đạt tiêu chí về văn hóa và cơ sở văn hóa, quan tâm tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại cơ sở, lưu giữ các nét văn hóa truyền thống và đẩy lùi các tệ nạn xã hội, giữ vững an ninh trật tự trên địa bàn.