Theo thông tin của người dân từ cuối năm 2017, cán bộ phụ trách cảng Tà Hộc (Mai Sơn) nâng mức thu phí của các xe ô tô ra -vào Cảng Tà Hộc từ 50.000 đồng/lượt lên 100.000 đồng/lượt/xe, gây bức xúc cho các lái xe ô tô thường xuyên vận chuyển hàng hóa ra - vào cảng. Trước thông tin trên, chúng tôi đã về Cảng Tà Hộc để tìm hiểu rõ hơn sự việc.

Xe ô tô vào cảng Tà Hộc (Mai Sơn) mỗi lượt ra, vào thu phí 100.000 đồng.

Trên chiếc thuyền bán nước uống đậu giáp bờ sông dập dình sóng nước, chúng tôi gặp một số lái xe đang đợi xà lan để qua sông về xã Pắc Ngà và xã Chim Vàn, huyện Bắc Yên. Khi được hỏi về việc nộp phí xe ô tô khi vận chuyển hàng hóa qua Cảng Tà Hộc, anh Lò Văn Toàn, bản Hong Sàn, xã Nà Bó (Mai Sơn) bức xúc: 12 năm nay tôi lái xe ô tô vận chuyển hàng hóa ra - vào cảng. Trước đây, cán bộ phụ trách Cảng thu phí 50.000 đồng/lượt ra, vào cảng, nhưng từ cuối năm 2017 mức thu phí tăng lên 100.000 đồng/lượt, không phân biệt là xe trọng tải lớn hay nhỏ mà thu phí theo đầu xe. Thậm chí có xe không qua sông chỉ vào “đổ” hàng cũng thu phí 50.000 đồng. Cánh lái xe chúng tôi rất bất bình với việc làm này, vì mỗi chuyến vận chuyển hàng hóa qua sông đã mất tiền cho chủ xà lan chở qua, mức thu phí vào cảng lại tăng lên như vậy, khó cho chúng tôi quá. Đặc biệt, từ trước đến ngày 21/9/2018, chúng tôi không nhận được phiếu thu phí, mà cán bộ phụ trách cảng ra thu tiền trực tiếp.

Cũng nói về vấn đề nâng mức thu phí xe ô tô ra, vào Cảng Tà Hộc, anh Mùa Vàng Ly, xã Phiêng Ban, huyện Bắc Yên bất bình: Hai xe của tôi gồm 1 xe trọng tải 5 tấn và 1 xe trọng tải 7 tấn cũng bị thu mỗi xe 100.000 đồng. Trước đây, tôi thường xuống bến ở bản Pơn thì không bị mất phí, nhưng đường vào bản bị tắc nên mỗi lần xe ra - vào cảng Tà Hộc đều bị thu 100.000 đồng/lượt. Tại đây, anh Vì Thế Văn, bản Pắc Ngà, xã Pắc Ngà, huyện Bắc Yên đang đợi thuyền sang sông, cũng góp câu chuyện với chúng tôi: Các bạn tôi là lái xe thường xuyên vận chuyển hàng hóa ra, vào Cảng Tà Hộc phàn nàn nhiều về việc nâng mức thu phí này. Điều đáng nói là việc thu phí không có biên lai hoặc phiếu thu mà nộp thẳng cho cán bộ phụ trách cảng (tính đến ngày 21/9/2018).

Khi biết chúng tôi tìm hiểu việc nâng mức thu phí ra, vào Cảng Tà Hộc, một lái xe đã gửi cho chúng tôi một đoạn clip ngắn (đã được đăng trên mạng), trong đó ghi lại sự tranh cãi giữa lái xe và cán bộ phụ trách cảng về việc thu phí vào cảng cao hơn trước (100.000 đồng/lượt/xe). Trong đoạn clip, cán bộ phụ trách cảng nói từ trước tới nay vẫn thu như vậy (100.000 đồng/lượt xe ra, vào), lái xe nào cũng thực hiện như vậy, tuy nhiên lái xe thì khẳng định trước đây chỉ nộp 50.000 đồng/lượt xe ra, vào cảng. 

Chúng tôi đến văn phòng Cảng Tà Hộc gặp cán bộ cảng để tìm hiểu sự việc. Bất ngờ khi nhận ra người trong đoạn clip nói trên lại chính là ông Lê Tuấn Đạt, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Vận tải và dịch vụ đường sông Sơn La, phụ trách cảng. Trả lời câu hỏi có hay không việc nâng mức thu phí xe ô tô ra, vào cảng, ông Đạt khá kiệm lời khi nói về việc này, ông chỉ nói: Tôi làm đúng theo hướng dẫn giá quy định của Công ty! Ông Đạt đã đưa cho chúng tôi Quyết định số 129/QĐ-ĐS ngày 31/12/2016 của Công ty cổ phần Vận tải và dịch vụ đường sông Sơn La về việc ban hành giá dịch vụ tại Cảng Tà Hộc. Quyết định này kèm theo phụ lục quy định từng mức phí đối với mỗi loại xe. Đơn cử như: Xe có trọng tải từ 3,5 tấn đến 5 tấn, mức phí 30.000 đồng/xe/lượt; xe trọng tải 5 đến 10 tấn mức phí 50.000 đồng/xe/lượt; xe có trọng tải trên 10 tấn, mức phí 70.000 đồng/xe/lượt...

Chưa thỏa mãn thông tin cho bạn đọc, trở về Thành phố, chúng tôi đến Công ty cổ phần Vận tải và dịch vụ đường sông Sơn La gặp ông Hoàng Tuấn Anh, Giám đốc Công ty. Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc có nâng mức phí xe ô tô ra vào cảng Tà Hộc hay không, ông Tuấn Anh khẳng định: Ông Đạt đã thu đúng quy định của Công ty. Mỗi một xe khi vào cảng (có nghĩa là vào đến đoạn đường bê tông xuống bến, còn gọi là bến nghiêng, dài khoảng 300 mét) để lên xà lan sang sông, sau khi đã lên sông là hết địa phận Công ty quản lý thì được tính là 1 lượt vào cảng. Ngược lại, xe ô tô từ xà lan xuống đường bê tông để lên cảng cũng được tính là 1 lượt vào cảng, mỗi một lượt như vậy sẽ thu phí 50.000 đồng, như vậy, xe ô tô chở hàng lên xà lan qua sông “đổ” hàng và quay lại được tính là 2 lượt và chịu mức phí là 100.000 đồng. Giải thích về việc tại sao từ ngày 1/1/2017 cho đến cuối năm 2017 thu phí 50.000 đồng/xe/lượt ra, vào cảng, nhưng từ cuối năm 2017 đến nay lại thu 100.000 đồng/xe/lượt ra, vào cảng, ông Tuấn Anh nói: Do anh em ở Cảng chưa hiểu đúng về khái niệm lượt ra, vào cảng nên cho rằng khi vào cảng lên xà lan qua sông và quay trở lại cảng được tính là 1 lượt, do đó thu 50.000 đồng/xe. Như vậy là Công ty thất thu mà người dân lại được lợi. Cũng giải thích về việc có sử dụng phiếu thu phí tại cảng Tà Hộc hay không, ông Tuấn Anh khẳng định  đơn vị có sử dụng phiếu thu vì “phiếu thu là tiền” !

Sau cuộc trao đổi với ông Giám đốc Công ty cổ phần Vận tải và dịch vụ đường sông Sơn La, chúng tôi có nhiều băn khoăn. Trước hết, không hiểu tại sao một phó giám đốc công ty được phân công phụ trách cảng Tà Hộc, trực tiếp làm việc tại Cảng mà để gần 1 năm thu không đủ phí vẫn không phát hiện ra. Hơn nữa, hằng năm cơ quan, đơn vị nào cũng thực hiện việc quyết toán tài chính, vậy mà cả kế toán và Giám đốc Công ty cũng  không phát hiện ra việc thu thiếu phí tại cảng Tà Hộc (?). Thứ hai, các lái xe mà phóng viên gặp gỡ, trao đổi đều nói chưa bao giờ được trả hóa đơn thu phí xe ô tô ra, vào cảng, nhưng Giám đốc Công ty cổ phần Vận tải và dịch vụ đường sông Sơn La lại khẳng định đơn vị có thực hiện việc viết hóa đơn thu phí. Qua clip lái xe cung cấp cho phóng viên, chúng tôi nhận thấy ông phụ trách cảng ra tận nơi thu tiền, trên tay cầm một số tờ tiền chứ không thấy có quyển hóa đơn thu tiền, không hiểu sẽ viết hóa đơn tại đâu, vào lúc nào?

Câu trả lời có hay không việc nâng mức thu phí xe ô tô ra, vào Cảng Tà Hộc của Công ty cổ phần Vận tải và dịch vụ đường sông Sơn La chưa được các lái xe “tâm phục khẩu phục”. Tuy nhiên, nếu văn bản của Công ty cổ phần Vận tải và dịch vụ đường sông Sơn La ban hành quy định mức thu phí mà đến cả cán bộ đảm nhiệm việc thu phí còn chưa hiểu thì làm sao các lái xe có thể hiểu được, điều này dẫn đến việc tranh cãi là không tránh khỏi. Thiết nghĩ, nếu văn bản của Công ty làm nhiều người không hiểu đến vậy, thì Công ty cần chỉ đạo bộ phận thực hiện nhiệm vụ tại Cảng giải thích rõ ràng cho nhân dân hiểu để đồng thuận thực hiện.

Hồng Luận - Mạnh Hùng