Nghề dệt vải lanh ở bản Chiềng Đi II

Nghề dệt vải lanh từ lâu đã gắn liền với đời sống của đồng bào dân tộc Mông. Ngày nay, trên thị trường có nhiều loại vải, mẫu mã phong phú đa dạng, nhiều màu sắc nên nghề dệt vải lanh bị mai một. Song, người Mông bản Chiềng Đi II, xã Vân Hồ (Vân Hồ) vẫn luôn giữ gìn và bảo tồn nghề dệt vải lanh, không chỉ là lưu giữ bản sắc văn hóa của dân tộc mà còn phát triển trở thành dịch vụ du lịch, góp phần ổn định đời sống.

 

Nghề dệt vải lanh ở bản Chiềng Đi II, xã Vân Hồ.

 

Từ nhỏ, con gái Mông đã được bà, mẹ hướng dẫn cách se lanh, dệt vải, tùy theo lứa tuổi mà học từng công đoạn của nghề. Vì vậy, trong các làng, bản của người Mông nhà nào cũng có khung cửi để dệt vải và con gái ai cũng biết se lanh, dệt vải, thêu thùa... Anh Giàng A Phứ, Trưởng bản Chiềng Đi II, cho biết: Bản có 143 hộ, 100% là dân tộc Mông (chủ yếu là người Mông đu). Những lúc nông nhàn, bà con tranh thủ se lanh, dệt vải, may trang phục cho các ngày lễ, tết... Trong bản hiện còn hơn 80 hộ duy trì nghề se lanh dệt vải, tuy nhiên, những người dệt vải lanh có tay nghề cao không còn nhiều. Để lưu giữ nghề truyền thống này, Ban Quản lý bản vận động những phụ nữ có tay nghề truyền dạy kinh nghiệm se lanh, dệt vải cho con, cháu. Bên cạnh đó, bản Chiềng Đi II còn phối hợp với Ban Văn hóa xã và Phòng Văn hóa huyện phát triển nghề dệt vải lanh của bản trở thành dịch vụ du lịch cộng đồng mang đậm bản sắc của đồng bào dân tộc Mông.

Chúng tôi đến thăm gia đình bà Giàng Thị Sông, người đã có gần 30 năm kinh nghiệm trong nghề dệt vải lanh. Bà chia sẻ: Đây là nghề truyền thống được thực hiện bằng phương pháp thủ công, nhiều công đoạn khác nhau, đòi hỏi người dệt vải phải khéo léo, kiên trì, nhẫn nại và chăm chỉ... Qua trò chuyện với bà Sông được biết cây lanh khi thu về được phơi khô rồi tước vỏ ra thành từng sợi lanh. Quá trình se lanh và nối sợi với nhau đòi hỏi sự khéo léo, quan trọng nhất là không tạo thành mấu ở chỗ nối. Bước tiếp theo, mắc các sợi lanh vào khung quay để các sợi lanh xoắn lại thành từng cuộn, sau đó đem cuộn sợi này luộc trong nước tro, khi nào sợi vải mềm thì giặt sạch, phơi khô, lăn sợi, cuối cùng cuốn vào khung cửi để dệt. Khung cửi dệt vải của người Mông đơn giản, chỉ có hai thanh gỗ rộng 12 cm x 12 cm, dài 60 cm đặt cách nhau khoảng 40 - 60 cm. Giữa hai thanh gỗ là trụ chính có bốn thanh ngang nhỏ hơn ghép vào hai thanh đứng tạo thành khung cửi. Con thoi dệt được làm bằng gỗ khá to, khi dệt, người ta buộc chúng dựa vào cột nhà hay cửa sổ hướng sáng, người dệt ngồi trên ghế đẩu. Thông thường thời gian dệt được 1 cuộn vải lanh dài từ 5 - 6 mét phải mất khoảng hơn 1 tháng; sau khi dệt thành tấm vải lăn qua cho tấm vải bóng, mềm, rồi tạo những hoa văn in trên tấm vải. Người Mông đã nghĩ ra cách dùng sáp ong để vẽ, sáp ong vẽ lên vải trắng tạo những đường hoa văn theo một mô típ của khối hình thoi, hình xoắn ốc, hình vuông đối xứng... Khi hoàn thiện các hình vẽ, tấm vải sẽ đem nhuộm chàm. Những đường nét có sáp ong, màu chàm không ngấm vào tạo ra những nét hoa văn chìm, nổi trông khá đẹp mắt.

Còn bà Vàng Thị Dua, bản Chiềng Đi II năm nay hơn 60 tuổi, kể: Trước đây, tôi dệt vải lanh nhanh lắm, dệt đủ cho gia đình dùng, có thời điểm mang bán để có thêm thu nhập. Bây giờ, tôi ít dệt mà thường hướng dẫn con cái cách se lanh, dệt vải. Theo bà Dua, nghề này còn gắn liền với đời sống tâm linh của đồng bào dân tộc Mông.

Ngày nay trang phục của người dân tộc Mông có nhiều thay đổi, được may bằng loại vải công nghiệp có màu sắc hoa văn sặc sỡ. Tuy nhiên, những người phụ nữ Mông bản Chiềng Đi II vẫn duy trì nghề se lanh, dệt vải để may quần, áo, xà cạp, vừa giữ gìn nét đẹp mang bản sắc văn hóa riêng của dân tộc mình vừa góp phần tạo nên sự đa dạng trong trang phục của các dân tộc vùng cao trên quê hương Sơn La.

A Trứ (CTV)

BÌNH LUẬN

Bạn còn 500/500 ký tự

Bạn vui lòng nhập từ 5 ký tự trở lên !!!

Tin mới

  • 'Đồng bộ các giải pháp thúc đẩy tiêu thụ nông sản

    Đồng bộ các giải pháp thúc đẩy tiêu thụ nông sản

    Audio -
    Là vùng cây ăn quả lớn của tỉnh, huyện Yên Châu có trên 11.600 ha cây ăn quả các loại, trong đó hơn 9.000 ha xoài, mận hậu, nhãn đang chuẩn bị vào vụ thu hoạch. Đảm bảo các điều kiện tiêu thụ, huyện tích cực triển khai các phương án kết nối, tìm kiếm thị trường; đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm.
  • 'Khen thưởng tổ chức đảng và đảng viên thực chất, hiệu quả

    Khen thưởng tổ chức đảng và đảng viên thực chất, hiệu quả

    Audio -
    Đảng bộ tỉnh có 17 đảng bộ trực thuộc, 829 tổ chức cơ sở đảng, 3.890 chi bộ trực thuộc đảng ủy cơ sở, với tổng số 92.460 đảng viên. Những năm qua, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo việc đánh giá, xếp loại và khen thưởng tổ chức đảng và đảng viên bảo đảm thực chất, hiệu quả, góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh.
  • 'Nơi đào tạo những tài năng thể thao

    Nơi đào tạo những tài năng thể thao

    Thể thao - Du lịch -
    Năm 2023, các VĐV của Sơn La đã góp mặt ở 34 giải đấu toàn quốc, khu vực và thế giới với giành 43 huy chương vàng, 28 huy chương bạc, 49 huy chương đồng. Con số này là những nỗ lực của tập thể Trung tâm Huấn luyện và Thi đấu TDTT - nơi đào tạo những tài năng trẻ thể thao của tỉnh.
  • 'Chuẩn bị tổ chức chương trình “Hành trình nhân đạo - Trao nhận yêu thương” năm 2024 tại tỉnh Sơn La

    Chuẩn bị tổ chức chương trình “Hành trình nhân đạo - Trao nhận yêu thương” năm 2024 tại tỉnh Sơn La

    Thời sự - Chính trị -
    Ngày 29/3, Đoàn công tác của Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, do đồng chí Nguyễn Hải Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đã làm việc tại tỉnh Sơn La về phối hợp chỉ đạo, tổ chức chương trình “Hành trình nhân đạo - Trao nhận yêu thương” năm 2024.
  • 'Khát vọng và cống hiến

    Khát vọng và cống hiến

    QP - AN - ĐN -
    Những năm qua, các đoàn viên thanh niên, hội viên phụ nữ Công an Sơn La đã phát huy tinh thần xung kích, sáng tạo, tình nguyện, khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Trên mỗi trận tuyến, ở mỗi lĩnh vực công tác, những đoàn viên, thanh niên và những nữ chiến sĩ Công an Sơn La luôn năng động, sáng tạo, góp phần bảo vệ bình yên cho cuộc sống của nhân dân.
  • 'Nhân dân Suối Thín mong sớm hoàn thành tuyến đường bê tông về bản

    Nhân dân Suối Thín mong sớm hoàn thành tuyến đường bê tông về bản

    Xã hội -
    Cách trung tâm xã Chiềng Sơn, huyện Mộc Châu khoảng 8 km, từ nhiều năm nay, tuyến đường về bản Suối Thín vẫn còn hơn nửa là đường đất. Mặt đường bụi bặm khi trời nắng, lầy lội khi trời mưa. Bà con nơi đây mong muốn có được tuyến đường bê tông để đi lại bớt khó khăn, nhọc nhằn và trao đổi hàng hóa thuận lợi.
  • 'Nỗ lực nâng cao chất lượng dạy và học ở Sam Kha

    Nỗ lực nâng cao chất lượng dạy và học ở Sam Kha

    Khoa Giáo -
    Từ trung tâm huyện vượt hơn 40 km đường đèo, dốc quanh co, chúng tôi đến Trường PTDT bán trú tiểu học và THCS Sam Kha, huyện Sốp Cộp. Những năm qua, thầy và trò nhà trường luôn khắc phục khó khăn, nỗ lực nâng cao chất lượng dạy và học.
  • 'Nhịp sống mới ở Chiềng Pha

    Nhịp sống mới ở Chiềng Pha

    Xã hội -
    Là xã vùng 3 của huyện Thuận Châu, Chiềng Pha có lợi thế nằm dọc quốc lộ 6, những năm qua, cùng với chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xã đã đẩy mạnh phát triển tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, tạo việc làm, nâng cao đời sống nhân dân.
  • 'Đồng bộ các giải pháp thúc đẩy tiêu thụ nông sản

    Đồng bộ các giải pháp thúc đẩy tiêu thụ nông sản

    Kinh tế -
    Là vùng cây ăn quả lớn của tỉnh, huyện Yên Châu có trên 11.600 ha cây ăn quả các loại, trong đó hơn 9.000 ha xoài, mận hậu, nhãn đang chuẩn bị vào vụ thu hoạch. Đảm bảo các điều kiện tiêu thụ, huyện tích cực triển khai các phương án kết nối, tìm kiếm thị trường; đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm.