Những ngày cuối tháng 4, chúng tôi tới các bản Đông Quan, Thư Vũ, Tiên Hưng, Kiến Xương... xã Phổng Lái (Thuận Châu), nơi đây được phủ bởi màu xanh ngút tầm mắt của những đồi chè, cà phê, mận... đang thời kỳ đơm hoa, kết trái. Kết quả đó là nhờ có hệ thống tưới nước tự động hiện đại, giúp cây trồng phát triển tốt, cho năng suất, chất lượng và thu nhập kinh tế cao.
Diện tích chè ở bản Tiên Hưng, xã Phổng Lái (Thuận Châu) phát triển tốt nhờ được
tưới ẩm từ mô hình khai thác và quản lý nước tiết kiệm hồ Lái Bay.
Anh Nguyễn Văn Thành, Trưởng bản Kiến Xương vừa dẫn chúng tôi ra thăm vườn chè ở bản vừa nói: Bản Kiến Xương cách hồ Lái Bay hơn 10km nên trước đây thường hay thiếu nước tưới về mùa khô. Từ ngày được cán bộ Chi cục Thủy lợi Sơn La tuyên truyền, vận động lắp đồng hồ đo nước và thực hiện trả tiền nước phục vụ sản xuất, nhiều hộ gia đình ở bản đã tham gia và thực hiện đầu tư hệ thống tưới ẩm tự động tiết kiệm nước cho vườn chè, cà phê. Có hệ thống tưới ẩm tự động, bà con đã không còn lo thiếu nước vào mùa khô như trước nữa. Hiện nay, nhờ chủ động nước tưới nên cây trồng phát triển rất tốt, hứa hẹn cho năng suất và thu nhập kinh tế cao.
Theo tìm hiểu được biết: Công trình thủy lợi hồ Lái Bay, xã Phổng Lái (Thuận Châu) có dung tích 1.328 triệu m3, được đầu tư xây dựng năm 2009 và bàn giao khai thác năm 2013. Ngoài nhiệm vụ cấp nước sinh hoạt, hồ còn phục vụ tưới ẩm cho 40 ha lúa hai vụ, 300 ha chè, cà phê của hơn 600 hộ dân xã Phổng Lái. Đây là công trình thủy lợi có vốn đầu tư của Nhà nước với tổng số tiền hơn 90 tỷ đồng; công trình có hệ thống dẫn nước chính bằng ống gang phi 300, dài 8.250m, tuyến ống nhánh bằng nhựa HDPE từ phi 90 đến phi 200, dài hơn 12.700m. Thời gian đầu đi vào vận hành, mặc dù đơn vị trực tiếp quản lý là Trạm khai thác công trình thủy lợi hồ Lái Bay, thuộc Công ty cổ phần khai thác công trình thủy lợi Sơn La đã có nhiều nỗ lực trong khai thác, quản lý nhưng công trình mới chỉ phát huy được nhiệm vụ tưới nước cho 40 ha lúa nước 2 vụ ở đầu nguồn. Còn các hộ dân ở cuối nguồn không có đủ nước phục vụ sản xuất và nước sinh hoạt vào mùa khô do không có thiết bị đo đếm nước, các hộ dân ở đầu nguồn sử dụng tùy tiện, lãng phí và làm thất thoát nguồn nước rất lớn. Cùng với đó, đơn vị quản lý không thu được tiền sử dụng nước của các hộ dân nên không có kinh phí để duy tu, sửa chữa công trình khi bị hư hỏng, dẫn đến nguy cơ xuống cấp nhanh.
Để khắc phục tồn tại trên, Chi cục Thủy lợi Sơn La đã có sáng kiến hỗ trợ thực hiện thí điểm mô hình quản lý tưới nước tiết kiệm bằng việc lắp hệ thống đồng hồ đo nước và đường ống dẫn từ các điểm chia nước trên tuyến ống chính, kết hợp với các thiết bị phụ trợ để quản lý điều tiết cấp nước thí điểm cho 149 hộ dân ở bản Kiến Xương, làm cơ sở để nhân rộng ra hơn 400 hộ ở các bản còn lại. Theo đó, Chi cục đã tổ chức lấy ý kiến cấp ủy, chính quyền xã, bản và các hộ dân sử dụng nước về việc lắp đặt đồng hồ đo nước và chi trả tiền sử dụng nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất theo hình thức: Nhà nước đầu tư lắp đặt đồng hồ đo nước cùng các phụ kiện, chi phí lắp đặt; nhân dân đóng góp đường ống từ cửa lấy nước đến nơi sử dụng. Tổng kinh phí thực hiện hơn 440 triệu đồng, trong đó Nhà nước đầu tư gần 240 triệu đồng, người dân đóng góp hơn 200 triệu đồng. Thành lập tổ quản lý thủy nông để quản lý hệ thống tưới, ký kết hợp đồng sử dụng và tiền thu nước theo quy định. Kết quả, sau 3 tháng lắp đồng hồ đo nước cho 149 hộ với diện tích tưới ẩm gần 100 ha chè và cà phê, lượng nước tiết kiệm được qua số liệu theo dõi, tính toán khoảng 16.500m3 (bằng 30% so với khi chưa lắp đồng hồ). Trạm khai thác công trình thủy lợi hồ Lái Bay còn thu được gần 17 triệu đồng tiền sử dụng nước của các hộ gia đình trong 2 tháng đầu. Số tiền thu được sử dụng 40% hỗ trợ cho người tham gia quản lý và duy tu sửa chữa thường xuyên, 50% chi phí cho Trạm khai thác công trình thủy lợi hồ Lái Bay, 10% trích cho Công ty cổ phần khai thác công trình thủy lợi là đơn vị thực hiện hợp đồng cung cấp nước. Ông Vũ Ngọc Tường, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Sơn La cho biết: Từ những kết quả ban đầu, hiện nay Đảng ủy, UBND xã Phổng Lái và các bản tiếp tục đề nghị Chi cục Thủy lợi Sơn La lắp đặt đồng hồ đo nước cho hơn 400 hộ còn lại ở các bản. Nếu tất cả các hộ trên được lắp đặt đồng hồ sử dụng nước, hằng năm hồ Lái Bay sẽ tiết kiệm được khoảng 190.000m3 đến 200.000m3 nước dự trữ cấp cho những tháng mùa khô. Lượng nước tiết kiệm được tương đương một hồ chứa nước loại vừa với tổng mức đầu tư hơn 10 tỷ đồng.
Có thể thấy, mô hình khai thác và quản lý tưới tiết kiệm nước ở hồ Lái Bay, xã Phổng Lái là một mô hình quản lý và khai thác nước tiết kiệm đầu tiên ở tỉnh, với hệ thống dẫn và điều tiết nước có kiểm soát khép kín từ đầu nguồn đến tận hộ sử dụng mang lại hiệu quả thiết thực, giúp người dân chủ động nguồn nước trong sản xuất. Với những kết quả đạt được, trong thời gian tới, các địa phương cần nghiên cứu và áp dụng mô hình để chủ động nguồn nước trong sinh hoạt và sản xuất, nhất là những vùng khó khăn về nguồn nước trong mùa khô.
Bạn còn 500/500 ký tự
Bạn vui lòng nhập từ 5 ký tự trở lên !!!