Xã Song Khủa (Vân Hồ) có 130 ha ruộng, trong đó, có 80 ha ruộng 2 vụ, tập trung ở các bản quanh khu vực trung tâm xã. Trước đây, phần lớn diện tích ruộng tại Song Khủa vẫn được canh tác các giống lúa địa phương hoặc giống lúa mới phổ biến.

Cán bộ Khuyến nông xã Song Khủa kiểm tra mô hình lúa tẻ râu.

Vài năm trở lại đây, xã đã cho trồng thử nghiệm giống lúa tẻ râu, kết quả bước đầu cho thấy giống lúa này có nhiều ưu điểm, thích hợp với chất đất và khí hậu của vùng đất dọc sông Đà này, đem lại triển vọng về hiệu quả kinh tế.

Từ năm 2014, dưới sự hướng dẫn của Học viện Nông nghiệp Việt Nam, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Vân Hồ đã cho trồng thử nghiệm giống lúa tẻ râu tại xã Song Khủa và giao Trạm Khuyến nông huyện hướng dẫn người dân về kỹ thuật chăm bón, theo dõi thường xuyên để báo cáo đánh giá kết quả thử nghiệm. Năm 2014, có 2 ha vụ mùa được chọn trồng thử nghiệm lúa tẻ râu; năm 2015, giống lúa này tiếp tục được thử nghiệm trong vụ xuân. Qua trồng thử nghiệm cho thấy, giống lúa này có khả năng thích nghi cả 2 vụ với năng suất: vụ mùa 4 - 4,5 tấn/ha, vụ xuân đạt 6 tấn/ha. Giống lúa này có nhiều ưu điểm được người dân nơi đây đánh giá cao như: thời gian sinh trưởng rút ngắn từ 15 - 20 ngày, khả năng chống chịu sâu bệnh cao, hạn chế được công chăm sóc và chi phí đầu tư cho thuốc bảo vệ thực vật. So với các giống lúa được trồng phổ biến tại đây, như: giống lúa địa phương, Nghi Hương 305, VT404... thì chi phí đầu tư về phân bón giảm một nửa, chất lượng gạo ngon hơn, giá bán ra thị trường cao gấp đôi các giống lúa khác.

Anh Đinh Văn Ương, bản Lóng Khủa, chia sẻ: Mỗi vụ lúa, gia đình tôi để 1.000 m2 đất ruộng để trồng giống lúa tẻ râu. Mặc dù vụ xuân năng suất đạt thấp hơn nhưng bù lại, việc thâm canh giống lúa này tiết kiệm được lượng phân bón và hạn chế được việc phun thuốc trừ sâu, thời gian thu hoạch nhanh nên gia đình có thể sản xuất thêm vụ màu trên diện tích ruộng.

Hiện tại, giống lúa tẻ râu đang được trồng tập trung tại 5 bản: Lóng Khủa, Tà Lạc, Tàu Dàu, Co Súc, Co Hó. Vụ lúa mùa năm 2016, cả xã đã có hơn 30 ha ruộng trồng giống lúa này. Các hộ khi đăng ký trồng lúa tẻ râu được huyện hỗ trợ 100% về giống lúa và được tập huấn kỹ thuật chăm bón, phòng trừ sâu bệnh cho lúa. Hợp tác xã lúa tẻ râu Song Khủa đã được thành lập nhằm trợ giúp các hộ dân về giống, kỹ thuật và đầu ra của sản phẩm. Anh Đinh Hồng Văn, Khuyến nông viên xã Song Khủa, nói: Thực hiện theo chủ trương của huyện, xã Song Khủa đang định hướng phát triển giống lúa tẻ râu tại địa phương theo hướng hàng hóa nhờ những ưu điểm như: gạo ngon, giá thành cao, dễ bán ra thị trường. Hiện tại, xã đang khuyến khích bà con, nhất là những hộ có nhiều diện tích ruộng, tích cực canh tác lúa 2 vụ để đáp ứng nhu cầu lương thực của gia đình và trồng thêm lúa tẻ râu để làm hàng hóa, góp phần đa dạng các sản phẩm nông sản của địa phương.

Chị Hà Thị Thân, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Vân Hồ, cho biết: Tẻ râu vốn là giống lúa trồng trên nương của địa phương đã được nghiên cứu, phục tráng để thích hợp ruộng nước. Đặc điểm của giống lúa này là chất lượng gạo ngon, cơm dẻo, thơm, vị ngọt đậm, được nhiều người ưa chuộng. Qua thử nghiệm thành công tại Song Khủa, năm 2016, toàn huyện đã cho triển khai trồng 102 ha lúa tẻ râu tại 4 xã: Song Khủa, Xuân Nha, Mường Tè và Chiềng Khoa. Huyện Vân Hồ định hướng trong thời gian tới, tích cực nhân rộng mô hình trồng lúa tẻ râu đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng để được chứng nhận là sản phẩm hàng hóa của địa phương, phấn đấu đến năm 2020, nâng diện tích trồng lúa tẻ râu lên từ 200 - 500 ha.

Nhiều ưu điểm, thích hợp với điều kiện tự nhiên của vùng, giống lúa tẻ râu nếu được đầu tư, định hướng phát triển hợp lý sẽ là giống lúa mới có giá trị kinh tế cao, góp phần tăng thu nhập cho người nông dân.