Ngay sau thu hoạch xong vụ nhãn, các hộ nông dân huyện Mai Sơn đã áp dụng kỹ thuật, kiến thức, kinh nghiệm sản xuất thực tiễn để thực hiện các bước chăm sóc nhãn đúng cách, đảm bảo giữ vững sản lượng, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất, thu nhập ổn định.

Nông dân xã Hát Lót, huyện Mai Sơn chia sẻ kỹ thuật khoanh vỏ cho cây nhãn ra hoa.

Vườn nhãn hơn 1,5 ha của nông hộ Nguyễn Văn Lợi, bản Noong Xôm, xã Hát Lót, đã được ghép cải tạo và trồng bằng giống Miền thiết. Với kinh nghiệm 10 năm trồng nhãn, anh Lợi có bí kíp chăm sóc cho cây ra quả to, sản lượng duy trì ổn định. Kết thúc vụ nhãn năm nay, sản lượng nhãn vườn nhà đạt 20 tấn/ha, giá bán bình quân 9.000 đồng/kg, trừ chi phí lãi gần 200 triệu đồng.

Chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc nhãn, anh Lợi nói: Nếu để nhãn phát triển tự nhiên, năm nay được mùa, năm tới ắt sẽ mất mùa hoặc ít ra quả. Chúng tôi áp dụng các kỹ thuật điều tiết sản xuất phù hợp mà không làm tổn hại cây trồng. Bổ sung dinh dưỡng cho cây được thực hiện ngay trước khi thu hoạch quả khoảng 3-5 ngày, vì thời điểm này trời còn mưa nhiều, được bón phân cây sẽ hấp thụ tốt hơn và phục hồi nhanh để chuẩn bị các bước kỹ thuật cho vụ mùa sau. Giai đoạn sau thu hoạch quả, công việc quan trọng được ưu tiên thực hiện là tỉa bỏ những cành yếu, cành vượt giúp cây thông thoáng, quang hợp tốt nhất. Đến thời điểm này, gia đình tôi đã cơ bản tỉa cành, tạo tán cho vườn nhãn xong.

Còn hộ ông Nguyễn Văn Tuấn, thôn Đoàn Kết, xã Chiềng Mung, cũng nhiều năm trồng nhãn, chia sẻ: Sau thu hoạch nhãn, gia đình đang tập trung tỉa cành, tạo tán, bón phân cho cây trồng, thực hiện dọn sạch vườn, phun thuốc bảo vệ thực vật tiêu diệt những vi khuẩn gây hại và phòng, chống các loại bệnh ở cây trồng để cây khỏe mạnh, phát triển lộc tốt, quyết định đến việc ra hoa, đậu quả sau này của nhãn. Có nhiều cách để thúc đẩy cây phân hóa mầm hoa. Thường vào tháng 11, khi nhãn đã ra lộc xanh, chuẩn bị ra hoa thì thực hiện khoanh vỏ ở thân và cành cây hạn chế dinh dưỡng  để cây bắt đầu phân hóa mầm hoa nhiều hơn, cho tỷ lệ ra hoa kết trái cao hơn và đặc biệt là sẽ ra hoa đồng loạt cả khu vườn có cùng thời gian khoanh vỏ.

Trao đổi với bà Nguyễn Thị Lan, cán bộ Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Mai Sơn, được biết: Nguyên nhân khiến nhãn “năm ăn quả, năm trả cành” là do cây trồng bị đuối sức sau thời gian mang quả; khi thu hoạch, bẻ cành quá “đau”, không còn các mầm ngủ ở gần đầu cành, cây không ra được lộc. Các thao tác khi thu hoạch quả làm dập, gãy cành cũng dẫn đến cây không ra hoa năm sau. Hoặc có thể do quá trình chăm sóc chưa hợp lý, sau khi thu hoạch, bà con không tiến hành bón phục hồi cho cây hoặc bón không kịp thời, không đúng cách làm cho cây suy kiệt dinh dưỡng dẫn đến hiện tượng ra quả cách năm...

Trên địa bàn huyện Mai Sơn hiện có gần 3.200 ha nhãn, trong đó có hơn 2.200 ha cho thu hoạch. Hàng năm, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Mai Sơn tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc nhãn hiệu quả. Quy trình chăm sóc nhãn sẽ được thực hiện qua các bước cơ bản, gồm: Tỉa cành tạo tán, bón phân đạm bổ sung dinh dưỡng giúp cây phục hồi nhanh; vệ sinh vườn, phòng trừ sâu bệnh cho cây; chăm sóc cây thời kỳ phân hóa mầm hoa, kích thích cây ra hoa. Khi cây nuôi quả cần tỉa bớt những quả bị lép, dị tật, sâu bệnh hại, và những quả ra muộn... chỉ để lại số lượng quả phù hợp với tuổi cây, sức sinh trưởng của cây. Ngoài ra, tuỳ thuộc vào đất, mùa vụ, bà con nên để số lượng quả trên cây hợp lý. Không neo quả quá lâu trên cây vì làm cho cây dốc hết sức nuôi quả. Không nên ép cây ra hoa quá sớm so với tuổi hay lạm dụng quá mức việc sử dụng hóa chất để xử lý cây ra hoa trái vụ.

Nhờ quy trình chăm sóc vườn nhãn khoa học, bài bản, đúng cách, giúp cây nhãn ra hoa, đậu quả đều các năm, mang lại thu nhập ổn định cho các hộ trồng nhãn. Năm 2022, huyện Mai Sơn đã thu hoạch hơn 17.500 tấn nhãn quả tươi, chủ yếu tiêu thụ và chế biến long nhãn, giá trị gần 160 tỷ đồng; xuất khẩu sang Trung Quốc 560 tấn, giá trị trên 8,1 tỷ đồng, tạo việc làm, thu nhập cho nhiều lao động địa phương.