Thành lập năm 2016, Hợp tác xã Phương Nam, bản Pha Cúng, xã Lóng Phiêng (Yên Châu) bước vào hoạt động với hai lĩnh vực trồng trọt và chăn nuôi. Qua hơn 2 năm hoạt động, sản phẩm của HTX đã tạo được uy tín trên thị trường, thu nhập bình quân của thành viên trên 1,7 tỷ đồng/năm. Đặc biệt, HTX luôn chú trọng sản xuất, kinh doanh gắn với bảo vệ môi trường.

Anh Trần Như Kiên điều khiển máy tách chất thải rắn trong chăn nuôi của HTX.

Chúng tôi được anh Trần Như Kiên, Giám đốc HTX Phương Nam dẫn đi tham quan khu trang trại chăn nuôi và công nghệ xử lý nước thải sau chăn nuôi, anh cho biết: HTX hiện có 9 thành viên, trong đó 4 thành viên tham gia lĩnh vực chăn nuôi. Chủ yếu là chăn nuôi lợn thương phẩm theo quy trình khép kín, đảm bảo an toàn về chất lượng, được khách hàng đánh giá cao. Đặc biệt, HTX đã gắn phát triển chăn nuôi với bảo vệ môi trường qua việc đầu tư công nghệ xử lý chất thải sau chăn nuôi, vừa hạn chế dịch bệnh cho đàn lợn, đem lại hiệu quả kinh tế, vừa bảo vệ môi trường.​​​​​​​

Tìm hiểu được biết, để phát triển chăn nuôi đem lại hiệu quả, các thành viên HTX đã áp dụng chăn nuôi theo quy trình khép kín, từ việc tự sản xuất con giống, đến xuất bán lợn thịt thương phẩm. Hiện nay, các thành viên HTX chăn nuôi 230 con lợn nái, lợn đực, hằng năm sản xuất hàng nghìn lợn con, phục vụ chăn nuôi lợn thương phẩm. Khu trang trại chăn nuôi lợn được phân thành 4 khu riêng biệt: Khu dành cho lợn nái chửa, chuồng đẻ, khu tách úm lợn con và khu nuôi lợn thương phẩm. Trong phát triển chăn nuôi, HTX luôn chú trọng tiêm các loại vắc xin phòng bệnh cho đàn lợn; thường xuyên vệ sinh, khử trùng chuồng trại. Có thời điểm một số địa phương bùng phát dịch bệnh lở mồm long móng, HTX đã mời chuyên gia của Công ty cổ phần Thức ăn chăn nuôi Việt Nam lên tư vấn cho các thành viên cách phòng dịch bệnh cho lợn, vì vậy đàn lợn của các thành viên không bị dịch bệnh.

Các thành viên HTX Phương Nam chăn nuôi số lượng lớn, mỗi năm xuất chuồng trên 500 tấn lợn hơi, nên lượng chất thải khá lớn. Trước đây, dù đã xây dựng 150 m3 bể biogas để xử lý chất thải chăn nuôi, nhưng lượng nước thải vẫn tràn ra ngoài gây ô nhiễm môi trường. Tháng 6/2018, HTX được Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chọn triển khai thực hiện thí điểm máy xử lý nước thải, tách chất thải rắn sau chăn nuôi bằng công nghệ của Áo. Nước thải được thu gom về bể chứa, sau đó máy sẽ đánh sục nước rồi hút lên máy lọc và tách chất thải rắn ép nhiệt, còn nước sẽ được dẫn về bể biogas tạo khí đốt, sau đó nước sẽ trở về bể lắng. Công nghệ này có khả năng xử lý nước thải cho trên 1 nghìn con lợn. Qua 7 tháng hoạt động, máy tách chất thải rắn sau chăn nuôi đạt hiệu quả cao. Trung bình mỗi năm, máy có thể ép được khoảng 70 tấn phân khô, số phân này được trộn với men vi sinh, rồi đóng trong bao kín làm phân bón cho cây ăn quả của HTX. Bên cạnh đó, HTX còn lắp đặt 1,7 km đường ống ngầm dẫn nước thải từ bể lắng tưới cho diện tích cây ăn quả. Với việc tận dụng nước thải sau chăn nuôi qua công nghệ xử lý đã tiết kiệm 40% số tiền mua phân bón.     

Bên cạnh đó, HTX còn tìm cách giảm chi phí đầu tư trong chăn nuôi, nâng cao chất lượng lợn thương phẩm bằng cách giảm lượng thức ăn công nghiệp và tăng thức ăn địa phương, như bột ngô, sắn đối với lợn có trọng lượng từ 60 kg trở lên, với cách làm này đã giảm chi phí 250.000 đồng/con lợn trong thời gian chăn nuôi, chất lượng thịt thơm, chắc, nhiều nạc hơn, được khách hàng ưa chuộng. Lợn thương phẩm luôn giữ giá ổn định từ 47.000- 48.000 đồng/kg lợn hơi. Năm 2018, tổng doanh thu từ bán lợn của HTX đạt 25 tỷ đồng, trừ chi phí đầu tư lãi 7 tỷ đồng, ngoài ra còn tạo việc làm cho 12 lao động địa phương, mức thu nhập bình quân 5 triệu đồng/người/tháng.

Từ phát triển chăn nuôi gắn với việc bảo vệ môi trường đã góp phần nâng cao thu nhập cho các thành viên. Với thành tích xuất sắc trong sản xuất, kinh doanh, HTX Phương Nam được Chủ tịch UBND tỉnh Chứng nhận đạt danh hiệu “Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp tiêu biểu năm 2017” và được tặng nhiều Bằng khen, Giấy khen của  các cấp, các ngành.