Đầu năm 2021, cây gai xanh được đưa vào trồng tại các xã: Huy Bắc, Mường Do, Kim Bon, Suối Bau, huyện Phù Yên. Sau hơn một năm, cây gai xanh đã có hiệu quả, nhiều diện tích đất trồng các loại cây lương thực ngắn ngày kém hiệu quả chuyển sang trồng cây gai xanh, kỳ vọng về hướng đi mới trong phát triển kinh tế, giảm nghèo cho người dân.

Trên địa bàn huyện Phù Yên hiện có hơn 150 ha cây gai xanh, những diện tích trồng đầu tiên đã cho thu hoạch 3 vụ, năng suất trung bình đạt 300-400 kg vỏ cây khô/ha, thu nhập đạt khoảng 14 triệu đồng/ha/vụ cao hơn so trồng các loại cây lương thực ngắn ngày khoảng 25-30%. Các sản phẩm từ cây gai xanh có thể phục vụ nhiều mục đích, như: Vỏ cây sau khi xử lý được cung cấp cho ngành công nghiệp dệt; lá sử dụng trong chế biến bánh gai hoặc chiết xuất lấy tinh dầu làm chất nhuộm tự nhiên, làm thức ăn chăn nuôi; lõi cây sau khi tước vỏ, dùng để sản xuất giấy, hoặc làm chất đốt... Ngoài ra, cây còn có tác dụng cải tạo đất, tăng độ phì cho đất bạc màu do trồng các loại cây lương thực ngắn ngày trong thời gian dài.

Giám đốc HTX nông nghiệp BTH hướng dẫn người dân bản Lằn, xã Mường Do, huyện Phù Yên chăm sóc cây gai xanh.

Qua câu chuyện với những người dân trồng cây gai xanh, chúng tôi được biết, người khởi xướng liên kết với Công ty TNHH HTM Dragon Việt Nam đem cây gai xanh về Phù Yên là chàng trai 9X Nguyễn Công Bảo, tiểu khu 6, thị trấn Phù Yên, Giám đốc HTX nông nghiệp BTH. Trong các chuyến đi học tập kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp ở huyện Sông Mã và Vân Hồ, anh đến thăm một số xã có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tương đồng với Phù Yên đang trồng cây gai xanh giống AP1 đạt hiệu quả. Qua kênh thông tin từ các hợp tác xã liên kết trồng gai xanh với Công ty TNHH HTM Dragon Việt Nam, anh Bảo đã liên hệ trực tiếp và tìm hiểu các điều kiện kèm theo để đưa cây giống, phân bón về địa phương mình. Sau đó, anh cùng một số người bạn và người thân trong gia đình thành lập HTX, vận động người dân tham gia trồng cây gai xanh.

Anh Nguyễn Công Bảo chia sẻ: Chúng tôi đã huy động được trên 4 tỷ đồng để được chấp thuận việc trồng thử nghiệm cây gai xanh tại huyện Phù Yên. Thời gian đầu, cũng gặp khó khăn, do người dân chưa tin tưởng vào cây trồng này. Hiện nay, HTX đã có 50 ha cây gai xanh và một vườn ươm cây giống tại xã Huy Tân, bắt đầu từ năm 2022, các thành viên HTX sẽ có thu nhập ổn định từ trồng cây gai xanh.

Bà Hà Thị Dung, bản Lằn, xã Mường Do có trên 5.000 m² trồng gai xanh. Bà Dung cho biết: Mảnh nương rộng trên 1 ha của gia đình tôi trước đây chủ yếu trồng các loại cây lương thực ngắn. Năm 2021, gia đình tôi được HTX cung cấp cây giống và phân bón để trồng thử nghiệm trên diện tích 3.000 m² và được bao tiêu sản phẩm. Năm 2021, gia đình thu 600 kg vỏ gai khô, thu trên 15 triệu đồng. Tôi hy vọng cây trồng này sẽ là hướng đi giúp gia đình phát triển kinh tế.

Còn gia đình ông Nguyễn Văn Thắng, bản Phố, xã Huy Bắc, chia sẻ: Tôi đã liên hệ với HTX, tham gia mô hình thử nghiệm trồng cây với diện tích trên 6.000 m². Qua 3 lần thu hoạch vỏ cây, gia đình tôi có thu nhập trên 30 triệu đồng.

Theo những người trồng cây gai xanh ở Phù Yên, đây là loại cây trồng không đòi hỏi kỹ thuật cao và cũng không tốn nhiều công chăm sóc. Người trồng chỉ cần theo dõi mức độ phát triển ổn định của cây trong khoảng thời gian từ 3-4 tháng trước khi cây cho thu hoạch. Cây gai xanh không cần nhiều nước, trung bình khoảng 3-4 tháng sẽ được thu hoạch 1 lần; sau khi thu hoạch, tiếp tục bón phân và tưới nước để cây phát triển. Cây gai xanh cho thu hoạch khoảng 10 năm mới phải trồng lại.

Với những hiệu quả bước đầu đem lại, cây gai xanh đang hứa hẹn là loại cây trồng giúp nhiều hộ nông dân ở Phù Yên có thu nhập ổn định và nâng cao mức sống.