Cứ vào độ tháng 7 đến tháng 9 hằng năm, Mộc Châu lại vào vụ thu hoạch bơ. Từ nhiều năm nay, cây bơ bén rễ trên mảnh đất cao nguyên, cho năng suất cao, chất lượng thơm ngon, được nhiều khách hàng ưa chuộng, từng bước khẳng định được thương hiệu, mang lại nguồn thu không nhỏ cho người dân nơi đây.

Mô hình trồng cây bơ của gia đình chị Nguyễn Thị Trang, tiểu khu Pa Khen 1, thị trấn Nông trường Mộc Châu.

Đến thăm gia đình chị Nguyễn Thị Trang, tiểu khu Pa Khen 1, thị trấn Nông trường Mộc Châu, đúng lúc gia đình thu hái bơ. Mời chúng tôi thưởng thức trái bơ sáp to, ruột vàng, béo ngậy, chị Trang chia sẻ: Từ năm 2010, gia đình đã mua giống về trồng 100 cây bơ, khoảng mấy năm sau bơ đã cho lứa quả đầu tiên. Nhận thấy cây bơ thích hợp khí hậu nơi đây, lại cho thu nhập cao, gia đình tôi tiếp tục chuyển 1 ha đất sang trồng cây bơ. Hiện nay, gia đình tôi có 1,5 ha trồng gần 300 cây bơ, trong đó gần một nửa cho thu hoạch, vụ bơ năm 2018, gia đình thu được gần 5 tấn quả, thu hơn 200 triệu đồng. Vụ bơ năm nay, gia đình ước đạt khoảng 5 tấn quả… Ngoài trồng cây bơ, gia đình còn có hơn 5 ha mận hậu.

Tại HTX hoa quả Thành Đạt, xã Chiềng Hắc (Mộc Châu) cùng với việc trồng xoài, nhãn, bưởi, hồng giòn thì cây bơ được HTX quan tâm phát triển, ông Nguyễn Như Biển, Giám đốc HTX thông tin: Hiện nay, HTX trồng hơn 80 ha cây ăn quả các loại, trong đó có trên 20 ha trồng cây bơ (4 ha đã cho thu hoạch), mùa bơ năm nay, HTX dự kiến thu 100 tấn quả. Với giá bán trên thị trường hiện nay dao động từ 20-35 nghìn đồng/kg sẽ mang lại nguồn thu đáng kể cho các thành viên HTX...

Tìm hiểu được biết, cây bơ trồng trên đất Mộc Châu từ những năm 1990, khi một số cán bộ nông trường Mộc Châu đi công tác miền Nam, được thưởng thức quả bơ, thấy ăn ngon, lạ, mọi người đều đem hạt về ươm trồng thử. Thế rồi, cây bơ hợp đất, hợp khí hậu và bắt đầu phát triển ở Mộc Châu. Đặc biệt, với giá trị kinh tế cây bơ mang lại, những năm gần đây, cây bơ được nhiều hộ dân đầu tư trồng, mở rộng diện tích, tập trung ở thị trấn Mộc Châu, thị trấn Nông trường Mộc Châu và các xã Đông Sang, Mường Sang, Nà Mường, Hua Păng, Phiêng Luông, Tân Lập, Chiềng Hắc, Tà Lại... Đối với cây bơ gieo hạt, từ khi trồng cho đến lúc ra quả khoảng 4-5 năm, cây bơ chiết ghép chỉ trồng 2-3 năm là đã cho quả. Mộc Châu hiện có nhiều giống bơ, như: bơ nếp thon dài, thơm, dẻo; bơ sáp béo ngậy; bơ kép quả tròn dạng bóng đèn dây tóc sai quả; bơ đốm trắng vỏ tím, ruột vàng... Đặc điểm chung là vỏ mỏng, da căng, thịt béo ngậy, ít xơ, không sượng, chính đặc điểm này mà quả bơ Mộc Châu được nhiều khách hàng ưa chuộng. Năm 2018, toàn huyện có 386 ha bơ (khoảng 100 ha cho thu hoạch), năng suất bình quân đạt 28 tấn quả/ha, sản lượng gần 2.800 tấn quả. Năm 2019, diện tích cây bơ tăng lên 405 ha, tuy nhiên, do ảnh hưởng của mưa đá, nắng nóng trong thời điểm bơ kết trái đã làm nhiều quả bị rụng, chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng của bơ Mộc Châu. Bơ Mộc Châu có trọng lượng trung bình từ 300-500 gam/quả, nếu chăm sóc tốt, quả bơ có thể nặng tới 1-1,2 kg/quả; bình quân mỗi cây cho thu hoạch từ 50 kg đến 2 tạ tùy theo độ tuổi của cây, cây càng lâu năm càng nhiều quả.

Trao đổi với ông Trần Xuân Thành, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện, được biết: Để xây dựng thương hiệu cho quả bơ Mộc Châu, huyện đã đầu tư nghiên cứu và công bố bộ nhận diện sản phẩm quả bơ Mộc Châu. Bơ Mộc Châu ngoài bán quả tươi cho khách du lịch, tiêu thụ trong tỉnh và một số tỉnh lân cận, còn cung cấp vào nhiều hệ thống siêu thị lớn tại thành phố Hà Nội như: Vinmart, Big C, Lotte Mart... Đặc biệt, vụ bơ năm 2019, huyện đang tìm một số đơn vị để xuất khẩu quả bơ Mộc Châu sang thị trường một số nước trên thế giới.

Để cây bơ phát triển trở thành cây làm giàu cho người dân, huyện Mộc Châu tiếp tục tăng cường vận động người trồng bơ liên kết, thành lập các nhóm, HTX trồng bơ theo quy trình VietGAP, GlobalGAP và kết nối với thị trường thông qua các doanh nghiệp tiêu thụ trong và ngoài nước; tăng cường quảng bá, xây dựng thương hiệu cho quả bơ Mộc Châu, tìm đầu ra ổn định cho sản phẩm.